Hoewel Maria-Theresia bekendstaat als een uiterst behoedzame vorstin deinsde ze er op het einde van haar regeerperiode niet voor terug een revolutie op gang te brengen in de 'Belgische' humaniora; een omwenteling die een einde moest maken aan de heersende anarchie en het Latijns onderwijs - na een periode van verval - in haar oorspronkelijke staat moest herstellen. De algemeen geldende richtlijnen die de keizerin en haar regering hier in 1777 uitvaardigden, dienden in de eerste plaats de kwaliteit van het onderricht op de colleges te verbeteren en toekomstige gens de discours - ongeacht of ze nu een kloostercollege, een seculier gymnasium of een staatsinstelling bezochten - terug vertrouwd te maken met de regels van de redekunst. Tegelijk diende de uniforme aanpak van het onderricht ook de mentaliteit van de collegiens een te maken. Door alle leraars, regenten en professoren op juist dezelfde manier te doen handelen, zou na verloop van tijd immers een homogene groep burgers tot stand komen die precies door hun uniformite de pensee en hun morale commune de sociale cohesie, de rust, het welzijn en de welvaart van de Natie konden garanderen. De dubbele doelstelling van deze onderneming ? le bien des lettres et de la chose publique ? maakt ze tot een boeiend maatschappelijk project waarvan Dirk Leyder de lotgevallen vertelt. Doctor Dirk Leyder (1973) is historicus en pedagoog. Hij studeerde achtereenvolgens aan de Katholieke Universiteit Brussel, de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Gent. Van 2000 tot 2004 was hij als bursaal van het Bijzonder Onderzoeksfonds verbonden aan de vakgroep Pedagogiek van de Gentse universiteit. Zijn doctoraat resulteerde in dit boek. In 2005 en 2006 vond hij onderdak in de Koninklijke Bibliotheek van Belgie. Sinds 2007 is hij dan weer verbonden aan het Algemeen Rijksarchief. Daar staat hij samen met een aantal collega?s in voor de bewaring en ontsluiting van het archief van het Ancien Regime. Zijn historisch werk wordt onder meer gepubliceerd in topvakbladen als Paedagogica Historica, het Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis en Lias.