Hoewel er vaak wordt gesteld dat in de negentiende eeuw saaiheid en bekrompenheid heersten, valt niet te ontkennen dat, ondanks het feit dat we omstreeks 1830 als natie vrijwel failliet waren, ons land de aanleg van wegen en kanalen niet schuwde.
Met de aanleg van spoorwegen lag dat aanvankelijk anders. Het betrof hier iets nieuws waarvan ­niemand wist hoeveel het allemaal wel zou kosten, er waren geen handelsbanken in Nederland die ­kredieten konden verschaffen, en algemeen vroeg men zich af of er aan al die nieuwlichterij wel ­behoefte was, omdat trekschuiten en diligences behoorlijke reismogelijkheden boden. Zelfs werden grote risico’s verwacht voor de volksgezondheid (kon een mens bij dergelijke snelheden nog wel ­ademen?), kortom, men zag spoorwegen niet zitten.
De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij werd opgericht door enkele vooraanstaande Amster­dammers, die het voortouw namen om tot een spoorverbinding tussen Amsterdam en Haarlem te komen, nadat aanvankelijke plannen voor een spoorverbinding met Duitsland het niet hadden gehaald. Een enkele ­verbinding tussen Amsterdam en Haarlem was weinig zinvol, maar later kon de lijn vanuit Haarlem via Leiden en Den Haag naar Rotterdam worden doorgetrokken, hetgeen handel en nijverheid in Holland zeer zouden moeten bevorderen.
Een steuntje in de rug was de zogenoemde Railwaymania in Engeland, waarbij het aanvankelijk leek dat er met spoorwegen schatten te verdienen waren. Toen dit later bepaald niet het geval was ­verflauwde de belangstelling van de Nederlandse geldschieter en duurde het tot in de jaren vijftig eer de politiek met behulp van de ”Indische baten” de mogelijkheden schiep waardoor enkele Nederlandse spoorwegmaatschappijen tot ontwikkeling konden komen, waaronder de Hollandsche IJzeren Spoor­weg-Maatschappij. Helaas beconcurreerden deze maatschappijen elkaar op leven en dood, hetgeen niet in het voordeel van de reiziger werkte.
Pas in de Eerste Wereldoorlog vonden de overgebleven spoorwegmaatschappijen elkaar en begon een ontwikkeling die tot de hedendaagse toestand heeft geleid. Dit boek eindigt dus op het moment dat deze samenwerking gestalte kreeg.