Samenvatting
Joe Speedboot is een roman over liefde en rivaliteit, over een verlosser zonder belofte en een heroïsche odyssee. Het toont het lot van nieuwkomers in een Nederlands dorp, waar de last van het onverwerkte verleden op de inwoners drukt. De tragikomische maalstroom van gebeurtenissen geeft het ingeslapen dorp een onverwachte dynamiek waar het niet meer van zal herstellen. Tommy Wieringa schreef met Joe Speedboot een gedreven, aanstekelijke ontwikkelingsroman, met een hoofdrol voor de mateloze verbeeldingskracht van één man. Fransje Hermans, de verteller van het verhaal, is na een ongeluk invalide geraakt en heeft voorgoed zijn spraakvermogen verloren. Hij is de zelfbenoemde chroniqueur van het dorp Lomark. Zijn fascinatie voor de nieuweling Joe Speedboot is grenzeloos: Joe Speedboot, de jongen die zijn eigen naam gekozen heeft en op zijn vijftiende al bommenlegger, vliegtuigbouwer en bewegingsfilosoof is. Nauwgezet observeert Fransje hoe nog een nieuwkomer de natuurlijke orde van het dorp komt verstoren: Joe's stiefvader Papa Afrika, een zachtaardige Nubiër met gazellenogen die een kleine scheepswerf begint op de oever van de Rijn. Dan verschijnt de geheimzinnige Picolien Jane, een beeldschone Zuid-Afrikaanse, aan wie Fransje zijn kronieken opdraagt en voor wie levenslange vriendschappen op het spel worden gezet. In haar komen alle verhalen samen, met noodlottige gevolgen. Op originele wijze en met speels vernuft, toont Tommy Wieringa de loop van een geschiedenis, waarin niemand aan zijn bestemming ontkomt.
Recensie(s)
Deze derde roman van Wieringa (1967), die een bestseller werd, is gesitueerd in Lomark, een beperkt en door verdere beperkingen bedreigd dorp in het oosten van het land. In dit dorp bevindt zich Fransje, een zwaar gehandicapte schrijver (in de loop van het boek blijkt de oorzaak) maar ook een dagboekenier met een tomeloze inzet. Het is een jongen met een willoos lichaam, maar met een weergaloos sterke arm: symbool voor het schrijverschap? Als een meteoor is de overrompelende, grenzen verleggende titelheld Joe Speedboot in het dorp gekomen en ook in het leven van Fransje. De lotgevallen en de Werdegang van de vrienden worden verteld; de meest absurde scènes volgen elkaar op. Liefdesgeschiedenissen doen zich gelden; er is jaloezie onder vrienden; uitersten worden verkend en er zijn prachtige zijlijnen. Onder leiding van Joe Speedboot ontwikkelt Fransje zich tot vooraanstaand armworstelaar. In een krachtige, de verbeelding van de lezer vervoerende stijl, wordt een schitterend geïntensiveerde werkelijkheid beschreven.