Samenvatting
Aan honingbijen is meer wetenschappelijk onderzoek verricht dan aan alle andere insectensoorten bij elkaar, maar nog altijd doen bijen versteld staan. De vrij recente ontdekkingen dat deze diertjes plannen formuleren en een soort inwendige, mentale landkaart bezitten, doen vermoeden dat er nog heel wat te leren valt. De flexibiliteit en de verbijsterend knappe prestaties van deze soort dwingen ons om de waarnemings- en bewustzijnsprocessen ervan even grondig te onderzoeken als we dat bij onze eigen soort doen. De auteurs schetsen eerst de band tussen mens en honingbij, van de prehistorie tot tegenwoordig - van de oertijd waarin mensen hun leven waagden om hun enige bron van geconcentreerde suikers af te tappen, tot de uiteindelijk geslaagde volledige domesticatie van de honingbij. Dat laatste wapenfeit maakte ook de nauwkeurige wetenschappelijke waarnemingen en experimenten mogelijk die ons zoveel hebben geleerd over de levenswijze van deze dieren. De auteurs behandelen de ingewikkelde, op elkaar afgestemde levenscyclussen van de individuele bij en van de kolonie. Ze onderzoeken de uitgebreide communicatiesystemen die de activiteiten moeten reguleren en coördineren van de soms wel 60000 individuen die een kolonie kan tellen. Daartoe behoort ook de fascinerende danstaal, een vorm van symboliek die in zeggingskracht slechts door de menselijke spraak wordt overtroffen. We ontdekken hoe honingbijen in staat zijn beslissingen te nemen, waarbij ze de voor en nadelen van alternatieve voedselbronnen tegen elkaar afwegen. We leren hoe deze nietige, bijziende wezentjes bijzonder nauwkeurig weten te navigeren. We zullen ook zien hoe ze geuren, kleuren, vormen en patronen onthouden van elke bloemsoort waar ze voedsel halen en hoe ze weten wanneer ze het best kunnen foerageren. Al met al zullen we de honingbij leren kennen als een van de opmerkelijkste en hoogst ontwikkelde diersoorten ter wereld, die ons nog heel veel kan leren over de mogelijkheden en de mysteriën van diergedrag en communicatie.