uitgegeven als deel 1 in de serie: Suriname en zijn historie.

Fort Zeelandia is een voormalig Nederlands fort te Paramaribo, de hoofdstad van Suriname.

Het vijfhoekige fort ontstond in het begin van de 17e eeuw toen Nederlandse kolonisten een handelsvestiging stichtten nabij het inheemse dorp Parmurbo - het latere Paramaribo. Om de nederzetting te verdedigen werd dit fort aangelegd.

De Engelsen veroverden het fort in 1651 en noemden het Fort Willoughby, naar Francis Willoughby. In maart 1667 veroverden de Zeeuwen onder Abraham Crijnssen het fort en de nederzetting. Het fort werd door hen Fort Zeelandia genoemd. In oktober 1667 werd het weer even heroverd door de Engelsen maar kwam terug in handen van de Nederlanders door uitvoering van het Verdrag van Breda dat al op 31 juli was gesloten.

Fort Zeelandia - gelegen aan de Surinamerivier - werd uitgebreid met vijf bastions. (Drie daarvan - bastion Middelburgh - bastion Veere en bastion Zierikzee - bestaan nog. De twee bastions die niet aan de waterkant waren gebouwd, werden weggehaald toen Fort Nieuw-Amsterdam werd gebouwd)

Nadat de Fransen in 1712 een succesvolle aanval hadden uitgevoerd op een deel van de plantages rond Fort Zeelandia werd op de rechteroever van de rivier een nieuw fort gebouwd: Fort Nieuw-Amsterdam. Fort Zeelandia werd een kazerne en later een gevangenis. In 1967 werd het fort gerestaureerd waarna het Surinaams Museum hier werd gehuisvest.
In april 1982 namen de toenmalig dictator van Suriname Desi Bouterse en zijn militairen hun intrek in het fort. Het werd het hoofdkwartier van de toenmalige militaire machthebbers en het werd gebruikt om tegenstanders van het regime op te sluiten. In december van dat jaar werden vijftien politieke tegenstanders van Desi Bouterse in het fort gemarteld en vervolgens gefusilleerd. Een gebeurtenis die bekendstaat als de Decembermoorden. Sinds 1995 is hier weer het Surinaams Museum ondergebracht