Samenvatting

Simon Carmiggelt (1913-1987) deed zich voor als de man die vanaf de zijlijn, minzaam peinzend, het menselijk tekort beschouwde en beschreef in fijnzinnige verhaaltjes met een tragikomische strekking. De ironie van zijn zinswendingen, de beeldende kracht van zijn metaforen en de melancholieke toonzetting van zijn humor maakten hem tot de observator, die altijd alles in evenwicht leek te hebben. De postume onthulling van zijn verhouding met Renate Rubinstein deed pas vermoeden dat hij ook een andere kant had, die echter nog grotendeels onbelicht is gebleven. Uit dit levensverhaal komen de vele kanten van Carmiggelt naar voren: de publieke persoonlijkheid, die hij bewust cultiveerde en naar voren schoof, en de persoon daarachter: de man die zichzelf uit de schaduw moest halen van zijn in de bezetting opgepakte broer, die aan de oorlog een aan fanatisme grenzend wereldbeeld overhield, en die zichzelf ondanks drank en depressies overeind trachtte te houden. Een man ook, die dartel uit de hand kon springen en een gretig feestvierden was, maar die tegelijk ongenadig hard kon zijn voor zichzelf en anderen, en anderzijds de tranen voelde opkomen als hij zijn favoriete 'In a sentimental mood' van Duke Ellington hoorde. Door getuigenissen van vrienden en tijdgenoten, en door een analyse van de duizenden onbekend gebleven Kronkels, rijst van Simon Carmiggelt een veelzijdiger en boeiender beeld op dan tot dusver bekend was. Henk van Gelder (1946) is freelance publicist op velerlei gebied. Eerder schreef hij onder meer biografieën van Jacques van Tol (De spookschrijver) en Abraham Tuschinski.
Recensie(s)


'Het levensverhaal', zoals de ondertitel luidt, van S. Carmiggelt (1913-1987) leest vlot weg maar het graaft nergens diep. Journalist Henk van Gelder, die eerder de levens van Jaap van de Merwe en Jacques van Tol boekstaafde, heeft keurig alle feiten op een rijtje gezet en er een lekker lopend verhaal van gemaakt. Aan een interpretatie is hij echter niet toegekomen. Dat is jammer, want de Carmiggelt zoals het grote publiek hem kende was een heel andere dan die in de kring van familieleden en vrienden, dat wordt wel duidelijk. Verder dan wat pogingen tot verklaring van dit verschil op basis van psychologie van de koude grond komt hij niet. Misschien is een totale doorgronding van zijn persoonlijkheid wel wat te veel gevraagd, maar een aanzet ertoe zou niet misstaan hebben. Van Gelder sprak met een groot aantal mensen die hem gekend hebben en las alle Kronkels. Hij heeft het gebruik van voetnoten vermeden, in de Verantwoording noemt hij per onderdeel de geraadpleegde bronnen. Naar het boekje van Sylvia Witteman en Thomas van den Bergh uit 1998, 'S. Carmiggelt, een levensverhaal' *, en het deels aan hem gewijde Schrijversprentenboek 'Vier lichte letterheren' ** uit 1999 wordt vreemd genoeg niet verwezen. Royale letter. Met fotokatern.
(Biblion recensie, Dick Welsink)