Nieuw.
De gedaanteverwisseling hoort tot het weinige werk dat Kafka zelf aan de drukpers heeft toevertrouwd, zij het na lange aarzeling. Eerst wilde hij een trits verhalen publiceren, De zoons, waarin behalve De gedaanteverwisseling ook De stoker en Het vonnis zouden figureren De stoker (het eerste hoofdstuk van de postume roman Amerika) werd vervolgens vervangen door In de strafkolonie, waarbij de titel in Straffen werd veranderd. Tenslotte heeft Kafka alle vier de verhalen toch maar apart laten verschijnen, naast zijn bundels Beschouwing, Een plattelandsdokter en Een hongerkunstenaar.De gedaanteverwisseling is dus eigenlijk een apart boek, en het verhaal van Gregor Samsa, die als straf voor een denkbeeldige schuld in een enorm insect verandert en vervolgens ook als zodanig wordt behandeld, is van zo'n verpletterende kracht dat er weinig romans tegenop kunnen.


De Duitse schrijver Franz Kafka staat bekend als een van de belangrijkste auteurs uit de twintigste eeuw, die met hoogstaande literaire verhalen met een nachtmerrieachtige, onheilspellende en absurde sfeer, grote invloed had op de westerse literatuur van vandaag de dag. Kafka levert vaak met zijn werken kritiek op de maatschappij en liet vaak willekeurige personen het ontgelden in zijn boeken om de lezer een zeer goed verstopte boodschap mee te geven. De uit een joodse familie afkomstige schrijver laat zijn lezerspubliek met veel onbeantwoorde vragen achter, waardoor zijn werk ook na het lezen van de laatste bladzijde nog dagen blijft leven in het hoofd van de lezer.

Kafka bewijst ook weer met ‘De gedaantewisseling’ (vertaald vanuit het Duits, origineel: ‘Die Verwandlung’) dat hij een relatief simpel verhaal met een hele grote lading kan vullen aan emoties, relaties en vragen. Het hoofdpersonage is ‘Gregor Samsa’, een reizende vertegenwoordiger die van de een op de andere dag veranderd in een levensgroot insect. Het verhaal beschrijft aan de ene kant het proces van de afnemende mate van levensvreugde voor Gregor en zijn somberheid door zijn beperkingen en aan de andere kant de relatieontwikkeling met zijn familie door wie hij steeds verder afgestoten wordt. Het verhaal vindt slechts op een enkele locatie plaats, namelijk in het huis van de familie Samsa: het huis waar zich een deur in bevindt die men het liefst gesloten houdt.

‘De gedaanteverwisseling’ is een complex geschreven verhaal en niet voor iedere lezer even toegankelijk. Op zich is het verhaal redelijk simpel geschreven, maar voor een onervaren lezer zal het moeilijk zijn om in het verhaal te komen en de achterliggende psychologische gedachtes mee te pikken. De verhaallijn is kort en bondig en Kafka weet precies op de juiste zaken de nadruk te leggen. Misschien komt dat ook wel omdat ‘De gedaanteverwisseling’ volgens sommigen een soort van semi-autobiografisch werk is van Kafka. ‘De gedaantewisseling’ beschrijft het leven van Gregor die vervreemd van zijn familie en alle andere mensen op hem heen. Gregor voelt zich onbegrepen, krijgt bijna niets voor elkaar en voelt zich daardoor dus machteloos na zijn transformatie in een insect: zijn levenslust verdwijnt langzaam. Dit zou volgens sommige critici best wel eens een afspiegeling kunnen zijn van de grote Kafka zelf, aangezien Kafka schijnbaar een erg depressief leven leed en gedesillusioneerd was over de wereld. Helaas stierf de schrijver al op zijn 40e aan tuberculose, waardoor dit ook voor altijd een vraag zal blijven. Het enigste waar we nog op terug kunnen vallen is onze eigen interpretatie van het precieze en naturalistische geschreven ‘De gedaanteverwisseling’.

Ik zou het verhaal zeker aan iedereen aanraden. Ik heb zelf het boek moeten lezen voor het vak Duits in 5VWO en het boek beviel me uitstekend. Kafka heeft me gepakt en geraakt met zijn uitmuntende verhaal en ik had het korte boek dan ook zo uit. Desondanks bleef het verhaal nog wekenlang spoken in mijn hoofd en had ik veel onbeantwoorde vragen, zoals ‘In welk insect is Gregor veranderd?’ (Korte toelichting: in het boek wordt ‘mestkever’ expliciet genoemd, maar een mestkever heeft niet ‘veel poten’, waar eerder in het boek over gesproken wordt. Zelf denk ik dat het ‘onrein dier’ daadwerkelijk staat voor een depressief of somber persoon.). Een antwoord zal ik hierop nooit kunnen vinden, want na zoveel studies te hebben doorgelezen van deskundigen en literatuurstudenten, kon ik maar op een conclusie komen: iedereen voelt en denkt iets anders bij de verhalen van Kafka en dat is de magie die maar een man met zijn pen ooit heeft gehad en nooit geëvenaard zal worden. Kafka’s inkt blijft zwart voor eeuwig.


Franz Kafka (3 juli 1883-3 juni 1924) groeide op in Praag, waar hij deel uitmaakte van de Duitstalige Joodse gemeenschap en aan de rand van het getto woonde. Hij bezocht het Duitse gymnasium en studeerde aan de universiteit van Praag. Daar ontmoette hij Max Brod, zijn vriend en latere biograaf. Vanaf 1908 tot 1917 werkte hij als ambtenaar bij een bedrijf dat arbeidsongevallenverzekeringen verzorgde, een baan die hij als een noodzakelijk kwaad beschouwde om zich aan het schrijven te kunnen wijden. Zijn longtuberculose, die hem in 1924 fataal zou worden, deed zich in deze tijd gelden. Gedurende zijn leven had hij enkele korte maar intense relaties, waaronder drie verlovingen, zo blijkt uit enkele postuum uitgegeven brieven. De dames waar hij mee omging komen ook indirect terug in zijn werk. Hij leidde een teruggetrokken leven, maar discussieerde veel binnen de Praagse culturele elite, mede via zijn 'ontdekker' Brod. Een reconstructie van Kafka's leven en denken is mogelijk geworden door zijn nalatenschap in de vorm van dagboeken, die hij van 1910 tot 1923 bijhield.Kafka schreef voornamelijk proza, waarvan zijn romans Der Prozess (1925), Das Schloss (1926) en Amerika (1927) de bekendste zijn. Enkele prozavertellingen als Die Verwandlung (1915), Das Urteil (1913) en In der Strafkolonie (1919) hebben later ook hun weg naar het grote publiek gevonden. Wat Kafka's werk typeert zijn tegenstellingen als weten en onwetendheid, macht en machteloosheid, loyaliteit en verraad, menselijkheid en verontmenselijking. Hij schetst labyrinten waarin individuen wanhopig naar een uitweg zoeken. De werelden die hij creëert zijn absurd, kennen een heel eigen logica en worden in een droge, zakelijke stijl beschreven. Veel van zijn werk is tijdens zijn leven onvoltooid gebleven, waardoor veel discussie mogelijk is over de bedoelingen van de schrijver. Pas in de jaren dertig van de negentiende eeuw groeide de belangstelling voor zijn werk, dat mede dankzij Max Brod postuum verscheen. Op bol.com vind je alle boeken van Franz Kafka.

Spannend verhaal van Franz Kafka over Gregor Samsa, handelsreiziger in stoffen en kostwinner van het gezin Samsa dat verder nog bestaat uit vader en moeder en het zeventienjarige zusje Grete. Alle gezinsleden zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van Gregor. Bovendien is Gregor ook nog verantwoordelijk voor de aflossing van een financiële schuld van zijn ouders.
Op een ochtend wordt Gregor wakker en ontdekt dat hij tijdens de nacht is veranderd in een kakkerlak van het formaat van een volwassen mens. Dan volgt een werkelijk fascinerend verhaal over de reacties van de gezinsleden op de nieuwe situatie. In de slaapkamer van Gregor huist vanaf die ochtend een enorm groot en vies beest.
Is dit een moralistisch sprookje over schuld en boete? Of een verhaal over de voorwaardelijkheid van familiebanden? Misschien gaat het boek over ’ik’ versus ‘de ander’? Of gaat het simpelweg over zinsbegoocheling en psychische druk?
Kortom, er valt veel te overdenken na het lezen van dit verhaal . Een fantastisch, multi interpretabel boek! Annelies Leijdeckers