'Ik heb zitten bulderen van het lachen, zitten janken, compleet verbaasd gestaan over hoe levensecht jullie speelden, oh en ah geroepen, getrild soms omdat het me zo raakte, m'n handen haast kapot geklapt aan het eind en geschreeuwd, iets wat ik nooit eerder deed.'
Dit schreef een toeschouwer naar aanleiding van de voorstelling Bosch en Lucht aan Het Werkteater, een van de meest opmerkelijke en vernieuwende gezelschappen uit de Nederlandse theatergeschiedenis. Het Werkteater werd in 1970 opgericht. Doel van de twaalf initiatiefnemers was het toneel veranderen, in de eerste plaats door zichzelf te vernieuwen: alles wat hen als acteur was aangeleerd werd overboord gezet. Maar ook regisseurs, directeurs, toneelteksten en premières gingen in de ban. Het Werkteater was een collectief dat zijn eigen stukken maakte, op zijn eigen voorwaarden. Belangrijk uitgangspunt was dat in de voorstellingen steeds gewone, échte Nederlanders centraal stonden, met herkenbare emoties. De groep heeft onderwerpen als stervensbegeleiding, criminaliteit, oud worden en eenzaamheid voor het eerst op een directe manier in het theater aangeroerd. Het repertoire van Het Werkteater is daarmee tevens een staalkaart van wat er allemaal gaande was in de Nederlandse samenleving van de jaren zeventig en tachtig.
Alle voorstellingen komen in dit boek aan de orde, dus ook de vele hoogtepunten als Toestanden, Avondrood, Een zwoele zomeravond en natuurlijk Bosch en Lucht. Interviews met de oud-leden van Het Werkteater, uitvoerig archiefonderzoek en tientallen foto's completeren het beeld en maken dit boek tot het definitieve Werkteater naslagwerk.
Recensie(s)
Een breed opgezette, boeiende geschiedenis van het Werkteater, dat van 1970 tot 1986 actief was, met een gedetailleerd chronologisch overzicht van aanleiding en werkwijze, van de gedrevenheid van de medewerkers en van de (talloze, soms eenmalige) producties, van opkomst en ondergang. Men krijgt een goed beeld van de nieuwe manier van acteren ('waarbij de persoonlijkheid van de acteur zich vermengt met het door hem gespeelde personage' - 'Mensen met hun eigen middelen laten werken, met hun eigen verleden, dat werkt.') en van de repertoire-keuze ('klassiek repertoire opzijgeschoven ten faveure van de alledaagse herkenbare Nederlandse werkelijkheid'). Vele medewerkers (Shireen Strooker, Marja Kok, Peter Faber, Frank Groothof, Helmert Woudenberg, Joop Admiraal e.a.) blikken in citaat en interview terug. Het laatste hoofdstuk biedt een prachtige samenvatting en een objectieve op-waarde-schatting achteraf. Zeer leesbaar, goed gedocumenteerd, fraai geillustreerd (zw.w.), met twee registers en een chronologisch productieoverzicht, is het een onmisbaar werk voor elke toneelliefhebber. Formaat 22 x 22 cm.