Toen de Britse gerenommeerde Barings Bank in 1995 door toedoen van optiehandelaar Nick Leeson failliet ging, waren diens roekeloze speculaties op de derivatenmarkt daarvan de oorzaak. Geen van zijn superieuren had zich tot dan toe gerealiseerd dat Leeson een zeer gevaarlijk spel aan het spelen was met het geld van de gezamenlijke rekeninghouders.
Datzelfde gold voor de financiële rampen die nog geen jaar later plaatsvonden bij de Japanse Daiwa Bank en de Sumitomo Corporation. Hier liepen de verliezen door de handel in derivaten op tot respectievelijk $ 1,7 miljard.
Derivaten (letterlijk: afgeleiden) zijn aantrekkelijke beleggingen, omdat men met slechts een klein investeringsbedrag enorme winsten kan behalen - én enorme verliezen! Deze investeringsvorm, die op de beurzen sterk in populariteit toeneemt, ontleent zijn waarde aan de verwachte koersstijging of -daling van o.a. valuta, aandelen of obligaties. Vaak worden er echter zulke ingewikkelde financiële constructies bedacht, dat niemand, behalve degene die ze bedenkt en verhandelt, nog weet wat ze precies inhouden en welke risico's ermee genomen worden.
In Vrije val brengt Richard Thompson een onthullend verslag over deze zeer riskante handel. Hij toont aan dat door dit soort oncontroleerbare transacties een wereldwijde financiële crisis op korte termijn niet ondenkbaar is. Doordat de internationale kapitaalmarkten tegenwoordig sterk van elkaar afhankelijk zijn, kan de val van bijvoorbeeld een grote bank een domino-effect over de hele wereld teweegbrengen. Op de schouders van de individuele effectenhandelaren rust een grote verantwoordelijkheid: zij zijn immers in staat geleken een dergelijke val te veroozaken. Maar of ze zich hiervan bewust zijn? Aan de hand van verhalen van insiders, anekdotes, journalistieke verslagen en keiharde feiten schetst de auteur een fascinerend beeld van de financiële wereld en de mensen die erin werken. Hij laat zien wat zich bij een bank en op de beurs afspeelt, hoe beslissingen tot stand komen, hoe het bonussysteem werkt en hoe de honger naar steeds meer geld leidt tot het nemen van steeds onveranwoordelijkere risisco's.
Richard Thomson is voormalig medewerker van de handelsbank Samuel Mongu en finacieel verslaggever voor The Independent on Sunday.