Freedom First is de titel van het onderzoek naar de ervaringen met wijkgerichte ggz-zorg in het Italiaanse Triëst en de betekenis hiervan voor Nederland. Triëst is interessant omdat daar al veertig jaar geleden de keuze werd gemaakt het psychiatrisch ziekenhuis te sluiten en niet langer te werken met gesloten deuren. Toen heette de beweging 'Democratische psychiatrie', die in nederland veel belangstelling trok. In dit onderzoek wordt verkend hoe de ervaringen van Triëst in Nederland kunnen worden toegepast.

In 2012 is in het Bestuurlijk Akkoord GGZ tussen VWS, zorgaanbieders en verzekeraars een drastische bedden afbouw afgesproken. Dit proces is in volle gang. In Triëst is in 1978 het laatste psychiatrisch ziekenhuis gesloten en zijn ggz-wijkcentra opgezet. In deze centra wordt voortdurend gereflecteerd op waarden en idealen. Daarbij wordt gewerkt vanuit mensenrechtenbenadering. De nadruk in de hulpverlening ligt op de persoon in zijn geheel in plaats van op de ziekte. De behoeften en het levensverhaal van een persoon én zijn netwerk zijn leidend in de hulpverlening. Vanuit dit gedachtengoed is de ambulantisering ver doorgevoerd.

In Triëst (236.000 inwoners) wordt gewerkt met twintig procent van het Nederlandse aantal opnameplaatsen en acht procent van het Nederlandse aantal gedwongen opnames. Opnames op gesloten afdelingen of separaties komen niet voor vanuit de overtuiging dat afzondering haaks staat op herstel. Vandaar ook de titel van het boek Freedom First.

Freedom First biedt zicht op de alledaagse praktijk van Triëst, met oog voor zowel de goede kanten van het systeem als de onvolkomenheden. Een praktijk waarin ook mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen zelfstandig wonen en waar veel minder opnamen mogelijk blijken. De auteurs van het Trimbos-instituut en Utrechtse zorgorganisatie Lister hopen met dit boek het ambulantiseringsproces in Nederland te inspireren en uit te dagen tot meer reflectie en bezinning op het eigen handelen.