'Op den oorlog, Frans, want oorlog is een zegening. En het kapitalisme heeft toch zijn goeden kant, is't waar of niet?' Met deze opmerkelijke toost eindigt Elsschot zijn novelle Het Tankschip uit 1941. Opmerkelijk, want in dat jaar hield de oorlog zich inmiddels de gehele wereld in zijn ban, en het kapitalisme had zich nu niet bepaald van zijn beste kant laten zien. Het kan bijna niet anders of de toenmalige lezers moeten verbaasd hebben opgekeken van Elsschots verhaal. Daarin zit de hoofdpersoon Jack Peeters juist te wachten op het uitbreken van de oorlog omdat hij daaruit, door middel van een listige belastingtruc, een financieel slaatje kan slaan.
Elsschots durf om over zoiets te schrijven bleef in de pers dan ook niet onbesproken. Had hij zich met zijn vorige werk al buiten elke literaire conventie gesteld, nu onttrok de eigengereide schrijver zich ook nog aan de 'tijdsstemming': 'En dat in deze ernstige tijden!'
De meeste lezers anno 1941 zullen de literaire knipoog richting oorlog echter wel hebben doorzien (de berichten die de radio in het begin van het verhaal verspreidt over het losbarsten van de gevechten staan immers haaks op het werkelijke begin van de zogenaamde schemeroorlog), net als de meeste recensenten: 'Dit is zijn boekje ook nog: een scherpe satyre, die ieder misverstand omtrent de bedoeling van het [...] einde uitsluit.'
Deze editie is totstandgekomen onder auspiciën van het Constantijn Huygens Instituut voor tekstedities en intellectuele geschiedenis van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.