Studies op het gebied van de cultuur in de Nederlanden, 5. Leo Simons (Den Haag 1862 - 1932) was een opvallende verschijning in het Nederlandse culturele landschap van de eeuwwisseling en de eerste decennia van de twintigste eeuw. Als jongeman voelde hij zich sterk tot de literatuur aangetrokken; boven een baan als leraar verkoos hij de journalistiek aanleunend bij het domein der letteren. Wat niet belette dat hij, bij een groeiend sociaal besef, zich levenslang een soort volksopvoeder heeft gevoeld. Zijn levenswerk, de groei en bloei van de Wereldbibliotheek, zoals zijn uitgeverij doorgaans genoemd werd, zag hijzelf graag als een dienst aan de volksontwikkeling.De hier aangeboden studie wil een van de aspecten van Simons' veelzijdige persoonlijkheid belichten: zijn nooit verzwakkende belangstelling voor Vlaanderen en de 'Vlaamse zaak'.Toen tijdens de Eerste Wereldoorlog en de Duitse bezetting de Vlaamse Beweging in een crisis belandde, viel het Simons moeilijk zich afzijdig te houden. Te meer daar die ontwikkeling, ten gevolge van de massale Belgische inwijking na de val van Antwerpen, zich a.h.w. onder zijn ogen afspeelde. Simons verheelde zijn voorkeur voor de unionistische (d.i. federalistische) vleugel van het activisme niet.Bleek einde 1918 dat hij de slaagkansen van het activisme verkeerd had ingeschat, hij bleef er niettemin van overtuigd dat die oorlogsepisode een batig saldo had opgeleverd. Onveranderd zag hij in een federalistische staatsvorming een oplossing voor het Vlaams probleem en tot aan zijn dood toonde hij zijn sympathie voor de Vlaams-nationalistische Frontpartij.Simons' kijk op Vlaanderen en zijn toekomst kwam in de eerste plaats tot uiting in de talrijke stukken, die hij in blad en tijdschrift liet verschijnen. Daarnaast leverde ook Simons' briefwisseling vooral met zijn Vlaamse vrienden, een belangrijke neerslag van zijn aandacht voor Vlaanderen. Aan de hand van deze twee bronnen was het mogelijk in deze studie het waardevolle getuigenis te brengen van 'een medelevende buitenstaander' - zoals Simons zichzelf ergens noemt - over een pijnlijke maar niet weg te denken groeifase in de Vlaamse ontwikkeling.De toekenning van de Professor Leon Elautprijs maakte de publicatie van deze studie mogelijk. Door de belichting van Simons' Vlaams 'facet', levert zij alvast een bijdrage tot de biografie, waarop deze gedreven Nederlander recht heeft.