- Het verbeeldend bewustzijn, in dit boek symbolisch bewustzijn genoemd, stond centraal in de inwijdingsriten van de oude mysteriegodsdiensten en speelt eveneens sterk door in de hedendaagse esthetisering van het wereldbeeld. Religie en kunst bestaan bij de gratie van symbolen, dat wil zeggen, bij de gratie van een verbeelde werkelijkheid. Grote klassieke filosofen en kerkvaders waren gevoelig voor dit schouwend vermogen van de mens. Zij noemden hun inwijding in de symbolische werkelijkheid 'mystagogie', een agogie in het mysterie van het bestaan. In onze tijd heeft de psychiater Carl Gustav Jufig weer een vurig pleidooi gehouden voor dit symboliserend vermogen van de mens. In het laatste hoofdstuk illustreert de auteur zijn visie op symboliseren concreet aan de hand van het fenomeen de speelfilm. De film voert ons bij uitstek binnen in de werkelijkheid van de illusie-rijke verbeelding. Hij appelleert aan de visionaire oplettendheid van de toeschouwer.

Van de Berk (Katholieke Theologische Universiteit Utrecht) speelt in op uiterst actuele religieuze vragen. Religie is, zegt hij, niet het geloven van waarheden of feiten, maar innerlijke ervaring, niet een denken in begrippen, maar bewust leven in een symbolische ruimte. Daarom kenden de mysteriegodsdiensten een inwijding waarbij de neofiet zich met een schok bewust werd van zijn innerlijke werkelijkheid. De eerste eeuwen was dat ook zo in de kerk en geheimhouding van de inwijding was dan ook regel: het zielsgebeuren laat zich niet in woorden vatten. Mystagogie was/is inwijding in symbolisch bewustzijn en geloofservaring, dus in het geheim van je eigen ziel. Daar was ook Jezus op uit en dat ook was de weg van het vroege christendom en het hermetisme. De auteur pleit voor een hernieuwd symbolisch verstaan van wat het christelijk geloof aanreikt en een geloofsvorming die verwijst naar wat in de mens zelf gebeurt. Met zijn model van de weg naar het eigen innerlijk biedt hij een fundamenteel andere weg dan de theologische bestsellers van de laatste tijd. Het is een visie die op zijn minst het overwegen waard is. Vrij kleine druk.