Historische roman.

Drukkerij en Binderij van de Wereldbibliotheek.
Omslag en bandontwerp: Fons Montens.

In goede staat.

Oude jaarboeken vermelden, dat in het jaar 1763 aan de Amsterdamse Beurs een onverwachte paniek uitbrak, gevolg van het onverantwoord uitgeven van veel te veel wissels door de handel. Op allerlei groepen van de bevolking heeft deze crisis zijn uitwerking. Mensen die muiten geeft in romanvorm een dwarsdoorsnee door dit historische jaar. Het boek is krachtig, puntig in zijn beschrijvingen, vol wetenswaardige historische details, vol liefde ook voor de legenden rondom het IJ en de gewoonten en bevliegingen van de mensen uit de pruikentijd. Men ziet ook telkens iets van bijv. de grote waterbouwkundige plannen, het geloofslev en, de marktgesprekken, kortom zo van alles wat er in dat ene jaar 1763 in Holland zich afspeelde.
Een van de hoofdfiguren is de Graaf Von Idarstein, een avonturier, die zich beweegt in de hoogste financiële kringen, een scherpe ontwikkelde geest en voortreffelijk mensenkenner, die geheel verstrikt raakt in de wissel-zwendels van onze pruikentijd. Tengevolge van zijn failliet door de crisis, dat hij langs handige en tenslotte langs gewelddadige weg eerst nog tracht te vermijden, is hij gedwongen het land te ontvluchten als schepeling op een Indië-vaarder, om elders een nieuw leven te beginnen. Hier kruist zijn levenspad dat van een potige matroos, die, reeds lang niet met zijn leven tevreden, er op uit is op een goeie dag het scheepsgezag te overmeesteren en het schip "De Groote Fortuyn" zelf als kaperschip te gaan bevaren.
De ruwe matroos en de fijne aristocraat trachten elk de ander voor hun eigen verborgen bedoeling op te doen draaien, al lijkt het van buiten g ezien of hun doel hetzelfde is.
Maar met twee meesters kan een schip geen rechte koers houden. De schepelingen voelen wel de onderlinge rivaliteit en laten zich tenslotte de wet niet stellen door de twee heerszuchtige muitelingen. Het eind is dan ook hun smadelijke val.
Ook kapitein Nijtwaar, een andere figuur uit de roman, is, op zijn manier, een muiter, al uit zich dat slechts in bokkigheid tegenover de Admiraliteit, in opstandigheid tegen het leven, en niet in daden tegen het wettige gezag.
In dit spel van telkens onderbroken en weer opgenomen motieven wordt de spanning verhoogd door een fijn er doorheen geweven liefdesgeschiedenis, die men, als hier sprake was van een muziekstuk, de tegenmelodie zou kunnen noemen. Immers, het moedig berustende meisje Catharina Oliviers is de enige figuur in dit boek, die zich tegen de wrede loop van het lot niet verzet; hetgeen tevens een uiterst menselijke, bijna tedere, toon verleent aan dit dramatische relaas van harde mannelijkheid.