- in de rij moeten gaan staan om zich te laten afslachten. In Afrika wordt hij geconfronteerd met de hebzucht en de botheid van de blanke kolonist. Maar nergens voelt hij de eenzaamheid zo sterk als in New York, de kille ´rechtopstaande´ stad van levende automaten. Eenmaal terug in Parijs staat hij als arts volkomen machteloos tegenover de achterdocht, de bekrompenheid en het misdadig egoïsme van zij patiënten.
Fel, genadeloos en met een onnavolgbaar soort macabere humor klaagt Céline in dit relaas van Bardamu´s omzwervingen onze maatschappij aan, waarin altijd dezelfden het gelag moeten betalen. Even fel, genadeloos en humoristisch ontleedt hij de mens tot op het bot.


De reputatie van Celine (1894-1961) is bekend: een literair fenomeen dat in ongepolijste spreektaal een mensheid op drift beschrijft. In dit meesterwerk uit 1932, nog niet besmet met zijn antisemitische wrok, voert hij antiheld Bardamu op die aan het front in 1914, in het koloniale Afrika, in New York en weer in Frankrijk de verloedering ziet voortwoekeren. Er is geen hoop, alle wegen lopen dood. In de geijkte vertaling van Kummer (bekroond met de Nijhoffprijs) is de roman al tal van malen herdrukt. In 1989 verscheen een editie van deze roman -nu dus opnieuw uitgegeven- doorschoten met ruim 400 expressionistisch geinspireerde tekeningen ("De schreeuw" van Munch in vele varianten) van de veelzijdige toptekenaar Jacques Tardi (1946). Het bleek een trefzekere, beider engagement versterkende symbiose: de horreur genadeloos ontmaskerd. Gebonden in flexibele band, A4 formaat .