Fryslân Sportief, beleef het mee Hoe snel begrijpt een niet Fries de kaatsregels? Snapt íemand van beneden Appelscha wat er bij Frysk Damjen op het bord gebeurt? En Skûtsjesilen dan, of Fierljeppen: fotogenieker sporten zijn er niet. Als er één ding is waarin Fryslân echt apart bleef, dan in zijn sporten. Die hebben een lange traditie. Het oudste door de overheid vastgestelde sportieve reglement in de hele wereld werd in 1773 in Fryslân opgetekend. Dat was bij het Skûtsjesilen bij Oudeschouw, georganiseerd omdat stadhouder Willem V op visite kwam. Schaatsen doen ze hier al sinds de Middeleeuwen. Toen hadden ze glissen van koeienschrinkels, later houtjes met ijzer, nu klapschaatsen. Schaatsers zijn bikkelaars, ze trainen een heel jaar voor een halve seconde tijdwinst. Een boerderij verdienen met sprintjes over 160 meter is tegenwoordig alleen nog weggelegd voor echte toppers als Sven of Rintje. Vroeger was dat veel normaler. Maar de gekte bij een Elfstedentocht is nooit groter geweest dan in 1997. De menner van een kostbare Friese hengst staat stijf van de spanning als hij met zijn sjees in de baan verschijnt. Het ponyruitertje dat niet over de hindernis komt, is ontroostbaar. Opnieuw proberen, roept de begeleider, jij bent de baas. De Jouster fotograaf Martin de Jong volgt het hele jaar door deelnemers aan deze sporten op de voet. Dag en nacht is hij ervoor in touw, en dat is te zien. Hij leverde het leeuwendeel van de foto's voor een prachtig nieuw boek over Friese sporten. De beleving van de sporters staat daarin centraal. Hun glorieuze en verdrietige momenten komen close in beeld. De frisse, sportieve teksten van een legertje medewerkers maken de beleving compleet en toegankelijk, ook voor 'dummies'. Een mooi cadeau om te geven aan een niet-Fries, of om zelf te hebben.