Een vraag waarmee ik me de dertig jaren van mijn gemeentepredikantschap vaak mee bezig hield was: Wat doe ik hier eigenlijk? Want zondag aan zondag voorgaan in de christelijke eredienst moge dan veel zekerheid uitstralen, het camoufleert ook veel onzekerheid. Het was vooral ook de vraag: Slaat het op iets van maandag of donderdag? En regelmatig stelde ik me de vraag: Waar wil je jezelf en anderen in betrekken? En niet minder: wat wil je er mee bereiken?

Nu zijn er in de loop van de christelijke eeuwen vele liturgische vormen ontstaan. Vaak bijgeslepen door de tijd. En met recht wordt er gezegd dat de westerse liturgie, bij katholieken en in de protestantse variant hiervan, haar grondpatroon heeft gevonden. Voor mij ging het er dan ook niet zozeer om lets geheel nieuws te brengen, maar om een zodanige ordening tot stand te brengen dat je deze structuur kunt herkennen in je eigen huis, in belangrijke momenten in je leven, ja het liefst in je eigen lijf. Op die zoektocht ben ik ook steeds meer van de betrekkelijkheid van de westerse liturgie doordrongen geraakt. Hoog-liturgen zullen zich dan ook terecht ergeren aan het gemak waarmee ik met oude tradities speel en die soms eigenzinnig opzij schuif. Die eigenzinnigheid komt ook voort uit mijn overtuiging dat "onopgeefbaar verbonden zijn met Israel", zoals onze kerkorde het zegt, zijn consequenties heeft voor onze herbronning. Het maakt alert op verborgen anti-joodse en superioriteitsgevoelens in de christelijke vormgeving van de liturgie. En daar wil ik zeker niet aan mee werken. Herbronning zal dan ook niet mogen eindigen bij de oude kerk, zelfs niet bij het Nieuwe Testament, maar zal verder moeten gaan, en ons doen uitkomen aan de bron van de openbaring waarop wij ons oriënteren, aan de voet van de berg Sinai.