NABOKOV, VLADIMIR (1899 - 1977)
De gave. Roman.

De Bezige Bij, Amsterdam. 1991. Eerste druk. Gebonden (harde band). Grijs linnen band met zilveren titelopdruk op rug. Met stofomslag.
458 pp. 13,25 x 20,75 x 4,75 cm. 666 gr. Omslag Wout Muller / Leendert Stofbergen. ISBN-10 9023431723. ISBN-13 9789023431725. Oorspronkelijke titel 'Dar' (1938), 'The gift' (1963). Vertaling Anneke Brassinga. Reeks BBLiterair. Met voorwoord van de auteur (en flaptekst van J. Bernlef).

Laatste roman van Vladimir Nabokov die hij oorspronkelijk in het Russisch schreef. Het schetst de eerste fase van het schrijverschap van een jonge, voor de revolutie gevluchte, Russische dichter in Berlijn.

De gave is een van de meest 'Russische' van Nabokovs boeken. Hij schreef het tussen 1935 en 1937 en het zou zijn laatste boek in zijn moedertaal zijn.Al heeft De gaven in Fjodor Godoenov-Tsjerdyntsev een hoofdpersoon, de werkelijke hoofdpersoon van het boek is de Russische literatuur en haar lot buiten de landsgrenzen. Nabokov tekent het Russische emigrantenmilieu van de jaren twintig in Berlijn met zijn eigen uitgeverijen en tijdschriften, zijn literaire gekonkel en zijn soirees met een mengeling van spot en vertedering.

We volgen de jonge dichter Fjodor in zijn carrière, die begint met een mislukte biografie over de vader van de dichter, een ontdekkingsreiziger die even abrupt uit het leven van Fjodor verdwijnt als eens Nabokovs eigen vader die in 1922 door rechts-extremististen in Berlijn werd doodgeschoten.

Het belangrijkste, vierde, hoofdstuk bevat een biografie over de Russische hervormer Nikolai Gavrilowitsj Tsjernysjevski. De lotgevallen van deze wereldverbeteraar uit de negentiende eeuw doen onstuitbaar denken aan het komische duo Bouvard ren Pécuchet van Gustave Flaubert. Hongerend naar kennis stort ook Tsjernysjevski zich van het ene ongeluk in het andere.

De negentiende-eeuwse droom dat de maatschappij bestuurbaar als een machine zou zijn, de geschiedenis voorspelbaar en het menseluk geluk onontkoombaar, staat lijnrecht tegenover Nabokovs opvatting die juist uitgaat van de grilligheid van het toeval en de speelse mimesis van leven en kunst. Tegenover allesomvattende denksystemen zet Nabokov zijn liefde voor het onverklaarbare detail, de verbazing wanneer het leven - even - geregisseerd lijkt om dan weer in vrolijke chaos verder te gaan.

Nabokov is een superieur goochelaar met begrippen tijd, ruimte, werkelijkheid en verbeelding. Keer op keer in De gave laat hij de rijkdom aan mogelijkheden zien die de romankunst in zijn handen heeft. Daarnaast is De gave ook Nabokovs afscheid van de Russische taal en van het land dat hij nooit meer zou betreden.

Aan het slot van de roman is de volgende profetische passage te vinden: 'Natuurlijk is het voor mij gemakkelijker dan voor een ander om buiten Rusland te leven, omdat ik zeker weet dat ik ooit zal terugkeren, ten eerste omdat ik de sleutel ervan heb meegenomen en ten tweede omdat ik, wanneer het ook mag zijn over honderd, tweehonderd jaar - er in mijn boeken zal leven - of op z'n minst in een letterkundige voetnoot.'

Zo lang heeft hij niet hoeven wachten. Op het ogenblik worden voorbereidingen getroffen om zijn werk in de Sovjet-Unie te laten verschijnen. Het is echter maar de vraag of De gave daar voorlopig bij zal zijn. Het boek kon wel eens te pijnlijk zijn in zijn stelling dat de negentiende eeuw in Rusland nog steeds niet definitief is afgelopen. - J. Bernlef

Vladimir Nabokov werd op 22 april 1899 geboren in Petersburg en groeide op in grote welstand. Na de revolutie van 1917 vluchtte het gezin naar Berlijn. Van 1919 tot 1923 studeerde Nabokov Franse en Russische letterkunde en entomologie aan Trinity College in Cambridge. Daarna woonde hij in Berlijn (1923-1937) en Parijs (1937-1940). In 1940 vestigde hij zich in de Verenigde Staten waar hij als docent en hoogleraar verbonden was aan verschillende universiteiten. Twintig jaar later keerde hij terug naar Europa en woonde sindsdien in het Palace Hotel in Montreux. Nabokov overleed in 1977.

Vladimir Nabokov debuteerde in de jaren twintig onder het pseudoniem Vladimir Sirin. Het eerste deel van zijn oeuvre schreef hij in het Russisch. Vanaf 1940 schreef hij in het Engels en begon hij zijn Russische werk in het Engels te vertalen. Pas na het overweldigende succes van Lolita in de tweede helft van de jaren vijftig was zijn reputatie over de hele wereld gevestigd en kon hij van de pers leven. Nabokov wordt gezien als een van de grootste schrijvers, zowel in het Engels als in het Russisch, van de twintigste eeuw.

Zeer fraai exemplaar. Als nieuw.


BOOKNUMBER: 13184