Samenvatting




Inleiding bij de methode 'Wij denken'

Dit is het eerste inleidende deel van de serie 'Wij denken...'. De volgende inleidende delen zullen - net als dit deel - behandeld kunnen worden in 4VWO, en 4HAVO. De delen zijn zo samengesteld, dat ze passen in het nieuwe HAVO examen in de Tweede Fase en dat ze passen in het - wat langere - examenprogramma VWO filosofie in de Tweede Fase. Na de vier inleidende boeken, volgt een differentiatie naar VWO en HAVO. Voor beide afdelingen zullen de boeken voorbereiden op het schoolexamen en op het centraal eindexamen. De methode sluit aan bij de visie van de stuurgroep Tweede Fase met betrekking tot het zelfstandig leren. Leerlingen kunnen in principe de stof geheel zelfstandig verwerken. Het is echter absoluut gewenst dat er klassikale of groepsgewijze reflectie plaatsvindt. Verschillende opdrachten in het boek verwijzen naar groepsactiviteiten of naar klassikale momenten. De verschillende vaardigheden zijn te onderscheiden in: basis- of instrumentele vaardigheden (leesvaardigheid, spreekvaardigheid), strategische vaardigheden (probleemoplosvaardigheden, informatievaardigheden en onderzoeksvaardigheden) en studievaardigheden (oriënteren, plannen, evalueren, proces bewaken). Deze komen deels aan bod in dit inleidende deel: met name probleemoplosvaardigheden en onderzoeksvaardigheden. In de verdere delen wordt systematisch een ontwikkeling zichtbaar gemaakt van al deze vaardigheden. Kennismaking met filosofie is het onderwerp van dit boek. Eerst zullen we enkele basiselementen van het filosoferen behandelen. Daarmee hopen we wat meer helderheid te krijgen over de activiteit filosoferen. Vervolgens lopen we een dag uit een leven van een leerling na en kijken we of het filosoferen niet overal op de loer ligt. Tenslotte zullen we de indeling van de filosofie in verschillende deelvakken bespreken en worden enkele voorbeeldvraagstukken behandeld, die kenmerkend zijn voor die deelvakken. Er zijn verschillende opdrachten waarvan de meeste zelfstandig kunnen worden gemaakt. Andere opdrachten moet je in groepsverband uitvoeren (met 11 gemerkt). Er zijn opdrachten die extra creatief denkwerk vereisen (met o aangegeven) en er zijn opdrachten die naar mening en inzicht vragen (niet gemerkt). Er zijn opdrachten waarbij je een onderzoekje moet doen (gemerkt met W ) en er zijn opdrachten waarbij jij jouw wijze van werken vanuit een 'helicopterview' gaat beoordelen (gemerkt met een X).
Recensie(s)
Het vak filosofie lijkt in de tweede fase van het voortgezet onderwijs meer ruimte te gaan krijgen dan tot nog toe het geval was. Nederland heeft op dat punt nauwelijks een traditie, er valt nog veel werk te verzetten. Eén van de projecten die in dat kader zijn opgezet is de leergang van Huib Schwab, een serie boeken die de leerstof van havo en vwo omvat: van de twaalf deeltjes die de serie uiteindelijk moet gaan tellen is dit het eerste. Schwab is een ervaren en gedreven docent, wiens kracht ligt in een rechtstreeks en stimulerend contact met zijn leerlingen. Die kracht lijkt in dit boekje ook zijn zwakte: aan een geschreven tekst die leerlingen in principe zelfstandig moeten kunnen doorwerken worden andere eisen gesteld dan aan een dialoog, en aan die eisen kan Schwab niet steeds voldoen. Zijn taalgebruik is niet erg nauwkeurig, zijn uiteenzettingen zijn soms taai, en de vragen die hij stelt zijn weinig gevarieerd en vaak te breed. Dat doet niets af aan het respect dat zijn onderneming afdwingt.
(Biblion recensie, Drs. D.G. van der Steen.)