Bijna iedere aquariumhouder zal vroeg of laat pogingen doen om de vissen in zijn aquarium voort te kweken. Dan blijkt echter vaak de eerste moeilijkheid om de geslachten te onderscheiden. Vaak gebeurt het zelfs de geroutineerde aquariumhouder, dat hij met twee vissen naar huis komt en dan voor het probleem staat of het werkelijk een paartje is. Slechts bij uitzondering komt bij vissen hermafroditisme (tweeslachtigheid) voor. Verreweg het grootste deel van de vissen is van gescheiden geslacht en is door primaire, maar in veel gevallen ook door secundaire geslachtskenmerken meer of minder duidelijk van elkaar te onderscheiden. Meestal kunnen we alleen de secundaire geslachtskenmerken gebruiken om de geslachten vast te stellen, omdat de primaire kenmerken, dat wil zeggen de geslachtsorganen aan de buitenkant, zeiden te zien zijn. Kleinere of grotere verschillen vinden we bij bijna iedere vissoort; belangrijk is het om ze te kunnen vinden en de betekenis ervan te kennen. We hebben er rekening mee gehouden zo veel mogelijk vissen op te nemen, die de aquariumhouder in de dagelijkse praktijk tegenkomt en die hij ook werkelijk kan kweken. De geslachtsverschillen, die door afzonderlijke tekeningen bij de soorten zijn vermeld, kunnen ook voor andere soorten, soms zelfs voor hele geslachten of families gebruikt worden, zoals dat in de tekst wordt aangegeven. Dit boek zal veel aquariumhouders de eerste schreden op de weg van de geslachtsonderscheiding geven en daardoor het doen voortplanten van vissen in het aquarium gemakkelijker maken. Het kan echter ook voor de gevorderden een soort naslagwerkje vormen, waarmee men zonder al te veel moeite snel en gemakkelijk de geslachten bestemmen kan.