VENEMA, ADRIAAN (1941 - 1993)
Het dagboek


De Arbeiderspers, Amsterdam. 1990. Eerste druk. Paperback (gebrocheerd, garenloos). Papieren band (softcover). 252 pp. 12¼ x 20 x 2¼ cm. 286 gr. Reeks Grote ABC nr. 702. Foto auteur Willem Diepraam. ISBN-10: 90-295-5119-4.


Adriaan Venema's Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie maakte veel reacties los. De discussie over 'goed' en 'fout', in welke gradatie ook, zal voorlopig wel niet verstommen. Venema laat in zijn standaardwerk de feiten zoveel mogelijk voor zichzelf spreken. Hij heeft de psychologische dimensie - wat dreef de collabo's tot hun daden? hoe kwamen zij ertoe? -, voor zover deze niet uit de bronnen zelf af te leiden viel, niet behandeld. Toch heeft deze vraag hem tijdens zijn research talloze malen door het hoofd gespeeld.


De roman Het dagboek geeft een antwoord op een specifiek geval. De romancier Venema heeft de vrijheid om feiten en fantasie tot een geheel te smeden gebruikt om de gewone, 'menselijke, al te menselijke' realiteit die het leven tijdens de oorlog bepaalde als het ware aan zijn materiaal toe te voegen. Het dagboek handelt over een schrijver die tijdens de oorlog weliswaar fout, maar ook weer niet extreem fout is geweest. Zijn gedrag en vooral het versluieren daarvan zal de rest van zijn leven obessesioneel bepalen.


De dialogen in dit boek zijn die uit een roman. Ze waren in werkelijkheid anders.De figuren zijn door Adriaan Venema gefantaseerd, maar hun lotgevallen zijn dit niet.


Bert Voeten publiceerde in 1945 zijn oorlogsdagboek 'Doortocht'. Hij oogstte er veel lof mee. In 1979 onthulde Hans Mulder dat Voeten tijdens de oorlog voor de nazi's had gewerkt, als correspondent voor de Kultuurkamer. Adriaan Venema heeft nu een roman geschreven over een ambitieuze jongeman die in een collaborerend milieu terecht komt. Uit alles blijkt dat Voeten model heeft gestaan voor de hoofdpersoon Engel. Engel komt over als een niet onsympathieke maar zwakke jongeman. Je kunt je zijn collaboratie heel goed voorstellen omdat Venema zijn hoofdpersoon een psychologische diepte heeft gegeven. 'Het dagboek' is echter ook een wreed boek vanwege de naar deze tijd doorgetrokken angst die de hoofdpersoon steeds meer in de greep houdt. Verder komen er een heleboel figuren in voor die met behulp van Venema's studie 'Schrijvers, Uitgevers & hun Collaboratie' tot de werkelijkheid zijn te herleiden zijn. Een echte ouderwetse sleutelroman dus. (Biblion recensie, Hans Renders.)



Zeer fraai exemplaar. Nieuw.




BOOKNUMBER: 6267