Deel 1:

'De Waard in oorlogstijd' is een boek van de Alblasserdammer A. Korpel. Na het succesvolle 'De strijd om de 'vergeten' brug' heeft hij in drie delen weergegeven, wat er na de oorlogsdagen van mei 1940 in de Alblasserwaard is voorgevallen. In deze vijf lange bezettingsjaren blijft het de eerste tijd vrij rustig in en boven de Lage Waard, maar naarmate het oorlogsgeweld van de geallieerden sterker wordt, wordt ook de bevolking meer en meer met Wereldoorlog ll geconfronteerd. Dat gebeurt op velerlei wijze. Eerst komen er algemene vorderingen, dan meer gerichte bepalingen tegen de Joden, vervolgens tegen onderduikers en pogingen tot sabotage. Naarmate de onderdrukking toeneemt, begint ook het verzet er tegen gestalte te krijgen. Eerst individueel of in kleine groepjes, in later jaren meer georganiseerd en tenslotte gewapend verzet. Korpel beschrijft in dit boek hoe het gegaan is. Vanaf de eerste verzetsstrijder in de Waard, Leen Janse uit Nieuw-Lekkerland, tot en met de acties van knokploegen in de streek, alsmede verrichtingen van het verzet. Hij vertelt ook wat er gebeurt met neergeschoten geallieerde vliegtuigen en hun bemanning. Hoe zij omkomen in het oorlogsgeweld of door burgers moedig geholpen worden. En dat onder de ogen van schietgrage Duitsers en hun NSB-burgemeesters, van meelopers en verraders. Het eerste deel van 'De Waard in oorlogstijd' behandelt globaal de gebeurtenissen tot 1944, met daar tussendoor de verhalen van inividuele burgers, die in hun eentje met de Duitsers te maken krijgen en meestal in een concentratiekamp de bevrijding moeten afwachten. Al deze ruim gedocumenteerde verhalen zullen de herinnering aan deze angstige tijd levendig houden. Opdat wij niet vergeten...

Deel 2:

Dit tweede deel van de De Waard in oorlogstijd behandlet het leven in de Alblasserwaard tussen september 1943 en januari 1945. In die periode zijn de krijgskansen voor de Duitsers gekeerd. Na de landing van de geallieerden in Normandië voelen de Duitsers hun rijk wankelen. Dat is in de Alblasserwaard duidelijk te merken. Naarmate het front nadert, neemt de druk van de bezetter toe. De terreur wordt erger en het laatste volle oorlogsjaar eindigt met een zware winter. Het verzet in de Alblasserwaard gaat zich steeds beter organiseren en begint terug te slaan. De illgalen in de Biesbosch kruipen bij elkaar en vormen een commando, dat in het najaar van 1944 tientallen Duitsers krijgsgevangen heeft gemaakt. Als het hun lukt deze aan de geallieerden over te dragen, beginnen vanaf dat moment de crossings door dit gebied, die - opmerkelijk genoeg - gelukkig weinig slachtoffers vragen, maar daarentegen waardevolle reizen blijken voor verzet en bevrijders. Het is eeen donkere tijd, met slachtoffers aan beide zijden. Duitsers, illegalen, piloten en burgers komen om in het oorlogsgeweld. In de frontlijn, in onze streek of in een of ander wreed kamp. Steeds meer Alblasserwaarders maken gedwongen kennis met concentratiekampen. Soms in Amersfoort of Vught, maar ook in Duitsland. Dat zijn soms gewoon burgers, die opgepakt zijn, maar naarmate de oorlog langer duurt, steeds meer illegale, die zich onderling georganiseerd hebben en beginnen terug te vechten. Zodoende moeten de Duitsers aan het front en erachter slag leveren en die strijd wordt steeds geweldadiger.
Deel 2 begint met het oprollen van de verzetshaard CS6, wat nog geen reacties oproept. Het slothoofdstuk daarentegen beschrijft de arrestatie van de koerierster Lenie Dicke, die enkele dagen later door het plaatselijk verzet met de wapens in de hand uit de Dordtse gevangenis word bevrijd. Dat tekent duidelijk het verschil én de ontwikkeling van het verzet, dat in steeds meer harten gaat opgloeien. Aan de horizon zijn in 1944 de stralen van de komende dageraad te zien, maar de nacht is nog niet voorbij...

Deel 3:

De laatste maanden voor de Duitse capitulatie trekken voorbij als een lange, zwarte nacht. De geruchten dat de oorlog spoedig zal aflopen, nemen steeds grotere vormen aan. In januari 1945 glinstert reeds de morgenschemering van de bevrijding. Een bevrijding waar velen zo verlangend naar uitzien. De weg er naartoe blijkt echter nog lang, gevaarlijk, zwaar en vol onoverkomelijke hindernissen. Tal van burgers en soldaten laten het leven. Het derde deel van 'de Waard in oorlogstijd' volgt de gebeurtenissen in 1945 in onze streek op de voet. Het boek opent met de lange hongerwinter en sluit af met een overzicht van monumenten in de Alblasserwaard, die de herinnering aan vijf verschrikkelijke oorlogsjaren levend houden. Daartussen ligt het geweld en de dood, de spanning en de angst, de wreedheid van een oorlog, die wel afloopt maar nog niet voorbij is. Illegalen (BS-ers en koeriersters) worden opgepakt en komen gelukkig weer vrij; soms met bluf, soms met wapens in de vuist. Maarten Schakel telt in Schoonhoven zijn laatste uren, maar komt dankzij zijn vrienden vrij en beleeft de vreugde van de bevrijding. Die komt tenslotte, alleen niet overal op dezelfde tijd. Op 4 mei 's avonds laait de stille oorlog der illegalen plotseling in o.a. Oud-Alblas en Kinderdijk op. Op Bevrijdingsdag, als de rest van het land reeds in feeststemming verkeert, leven vele dorpelingen in de Waard nog op zeer gespannen voet met de Duitsers, die net als de dagen ervoor hun wetten opleggen. Pas geleidelijk aan binden ze in, maar niet nadat ze geschoten hebben, soms dodelijk raak. Dit alles tempert de vreugde der bevrijding die zo intens beleefd wordt; eerst stil later uitbundig. De lange wereldoorlog die over de Waard raasde liet bij de bewoners zijn pijnlijke sporen, doden en gewonden achter. Ondanks het leed en de pijn richten de overlevenden zich op een toekomst zonder geweld. Hun werk op en achter de dijken kan weer in vrijheid geschieden.