1993. Prov. Drenthe. 144 pp. many fig./phot. Orig. wrps. 4to.

trefwoorden
Ecologische veranderingen in Drentse vennen sinds 1900 door menselijke beinvloeding en beheer

Dam, H. van; Arts, G.H.P.
Samenvatting

In 1990 en 1991 zijn de ecologische veranderingen in Drentse vennen sedert ca. 1900 onderzocht en in verband gebracht met menselijke beïnvloeding en beheer. Er is gebruikt gemaakt van oude monsters en gegevens van waterchemie, water- en moerasplanten, kiezelwieren en sieralgen uit 9 beheersvennen en 9 blanco vennen. De veranderingen zijn oligotrofiëring (door wegvallen van kleinschalig beheer), eutrofiëring (meeuwen, landbouw) en verzuring (atmosferische depositie). Vooral de wat voedselrijk- en ionenrijkere hoogveenvennen en overkruid-vennen zijn achteruitgegaan met een soort als de Drijvende egelskop. In totaal zijn 97 soorten kiezelwieren aangetroffen. Door verzuring gaat de hoeveelheid van Eunotia exigua tot 1983 sterk vooruit. Daarna neemt deze vooral in de blanco vennen weer af. Er werden in alle monsters samen 131 soorten sieralgen gevonden. In de meeste blanco vennen is er tussen 1924 een en 1980 sterke verandering van de sieralgensamenstelling, maar daarna is er weer een verandering in de richting van de oude toestand. In de geëutrofieerde vennen komen weinig sieralgensoorten voor. Schonen, plaggen en verhoging van het waterpeil hebben in het algemeen positieve effecten voor de venlevensgemeenschap, maar de maatregelen moeten per ven worden beoordeeld. Voor het in stand houden van de karakteristieke vensoorten is het regelmatig verwijderen van organisch materiaal noodzakelijk. Het kappen van bos in de omgeving is nodig voor het verminderen van verdroging en atmosferische verzurende depositie. De Drentse vennen nemen in de Nederlandse natuur een belangrijke plaats in.
Door de rijkdom aan bijzondere soorten planten en dieren zijn ze ook van
internationale betekenis. We presenteren op basis van systematische monitoring
in 18 vennen de veranderingen die de laatste decennia in flora en fauna zijn
opgetreden, in relatie tot beïnvloeding en beheer. Herstellen de vennen van
verzuring, verdroging en een veel te hoge stikstofdepositie?
In 1990-1991 en in 2003 zijn in 18 Drentse
vennen waterchemie, vegetatie en kiezelwieren
en sieralgen geïnventariseerd en
zijn de veranderingen gerelateerd aan veranderingen
in beïnvloeding en beheer (van Drenthe en de water- en natuurbeheerders.
Er komen in vennen karakteristieke soorten
vaatplanten, kiezelwieren, sieralgen en
macrofauna voor, die informatie leveren
over de mate van verzuring, vermesting,
verdroging en andere vormen van menselijke
beïnvloeding. Daarnaast is er van
deze organismen informatie uit het verleden
om veranderingen in de tijd te documenteren.
De macrofauna is pas in 2011
bij het onderzoek betrokken.
De kiezelwieren hebben de meest directe
relatie met de watersamenstelling. Dan
volgen de sieralgen, waarvoor de ruimtelijke
differentiatie (zoals aanwezigheid van
waterplanten) naast de waterchemie wat
belangrijker is. De macrofauna is, behalve
van de waterchemie en de ruimtelijke differentiatie
binnen het ven, ook afhankelijk
van de waterbodemsamenstelling en
voor de verschillende levensstadia van