De middeleeuwen roepen het beeld op van torens en kastelen, waar minstrelen hoofse liederen ten gehore brachten en koene ridders elkaar op het toernooiveld eervol bestreden. Het is een onuitroeibaar cliche dat slechts betrekking heeft op een klein en door verbeelding vertekend deel van een complexe periode uit de Europese geschiedenis die meer dan duizend jaar duurde. God heerste er met harde hand over een wereld die naar huidige westerse maatstaven technologisch onderontwikkeld, arm, onrechtvaardig en uiterst gewelddadig was. Een wereld waarin Goten en Vandalen evengoed thuishoren als vazallen en gotische kathedralen, Vikingen en vroonhoven, donatisten en dominicanen. Een wereld ook waarin figuren van bijna mythische proporties hebben geleefd, gewerkt en geheerst: Aurelius Augustinus en Karel de Grote, Dante Alighieri en Thomas van Aquino, Frederik Barbarossa en Jeanne d'Arc. Eeuwen des onderscheids is een toegang tot die wereld, bestemd voor iedereen die zich in de Middeleeuwen wil verdiepen. Hoewel de Middeleeuwen in veel opzichten ver van ons af staan en totaal 'anders' waren dan de tijd waarin wij leven, hebben nogal wat karakteristieke elementen van onze huidige samenleving middeleeuwse wortels. Dat geldt niet alleen voor het nederzettingspatroon en de staatkundige kaart van Europa, maar ook voor bepaalde instellingen die wij als wezenlijk beschouwen, zoals parlement, universiteit en vakvereniging. Eeuwen des onderscheids beoogt het lange millennium tussen 300 en 1550 in al zijn veelvormigheid te overzien en de drijvende krachten te beschrijven die de ontwikkeling van de middeleeuwse samenleving hebben vormgegeven.