Majoor Thomson was een ambitieuze beroepsmilitair die al jong de Militaire Willems-Orde kreeg
na zijn optreden in de kampongs van Atjeh. Hij was militair attaché in de Boerenoorlog, waar hij
werd gegrepen door de onorthodoxe gevechtsstrategieën van de Boeren. Terug in Nederland werd
hij actief in een progressieve beweging van officieren die de hiërarchische structuur in het leger
wilde doorbreken ten gunste van een ‘volksleger’. Zijn uitgesproken opvattingen, verwoord in lezingen
en artikelen, brachten hem in conflict met de legerleiding en hij besloot de politiek in te gaan.
Thomson was een opvallend Tweede Kamerlid, die acht jaar lang voor de toenmalige Liberale Unie
woordvoerder defensie was en sprak over politiek gevoelige dossiers. Hij was zeer eigenzinnig en
stemde rustig met de oppositie mee. In 1913 verloor hij bij de verkiezingen zijn Kamerzetel aan
Pieter Jelles Troelstra van de sdap. Tot zijn teleurstelling werd hij ook geen minister van Oorlog in
het nieuwe kabinet.
Naar Albanië gaan was een aantrekkelijk en avontuurlijk alternatief. Deze eerste Nederlandse militaire vredesmissie in het buitenland vertrok in november 1913 en moest de mogelijkheden onderzoeken om gendarmes op te leiden. De ex-politicus Thomson werd tweede man onder generaal De Veer.
Op 15 juni 1914 werd Thomson geveld door een geweerschot in de Albanese havenstad Durazzo, het huidige Durrës. In en buiten Nederland veroorzaakte het een schok; zijn stoffelijk overschot kreeg in Nederland een indrukwekkend onthaal.
Sindsdien is er een hardnekkige mythe ontstaan over zijn optreden en dramatische einde in Albanië.
Het is de verdienste van J.G. Zonne dat hij – door jarenlang onderzoek in de archieven – de waarheid
over de missie en de rol van Thomson boven water heeft gekregen. Eerder publiceerde hij daarover
in twee kloeke delen: Nederlandse militairen in een Albanees wespennest, 1913-1914. Deze chronologie
van het leven van Thomson brengt zijn belang terug tot de juiste proporties.
Wat opvalt, is dat Thomson in Albanië een laakbare rol heeft gespeeld in de samenwerking met de
werkelijke leider van de missie, generaal Willem de Veer. Hij had zijn contacten met de pers tot in de
puntjes verzorgd om zo zijn zelfpromotie in eigen hand te houden. De betiteling ‘mediamajoor’ is
niet overdreven.
Mogelijk is hij aan zijn einde gekomen door de kogel van een Italiaanse sluipschutter. De uitermate
chaotische berichtgeving rondom zijn dood, nu ook goed in kaart gebracht, verklaart hoe de mythe
kon ontstaan. En daarna zorgvuldig in stand is gehouden.