DICKENS, CHARLES (1812 - 1870)
Barnaby Rudge




Barnaby Rudge Deel 1 en Deel 2
Spectrum, Utrecht / Antwerpen. z.j. [1953]. Eerste druk. Prisma Pocket met grijsgroene bladsneden. Oorspronkelijke titel Barnaby Rudge, 1841. Nederlands van G.J. Werumeus Buning-Ensink. Geïllustreerd met de oorspronkelijke prenten van Phiz (Hablôt K. Browne). Prisma Boeken. Serie De werken van Charles Dickens.





Barnaby Rudge Deel I
Spectrum, Utrecht / Antwerpen. z.j. [1953]. Eerste druk. Prisma Pocket met grijsgroene bladsneden. 256 pp. 10¾ x 18 x 1½ cm. 140 gr.





De voorgeschiedenis van Barnaby Rudge is waarschijnlijk de langste en vervelendste van al Dickens' boeken geweest. Onder de naam Gabriel Varden duikt het boek al op in de zomer van 1836, die wonderlijke zomer toen Dickens zichzelf en de lezers Dickens als bij toverslag ontdekten. Misschien dateert het plan voor het boek uit de tijd voor Pickwick hem gelegenheid gaf zichzelf te worden. Om de verwarring over dit boek meteen goed te beginnen, sluit Dickens binnen 3 maanden tijd twee contracten met verschillende uitgevers voor ditzelfde boek. Het verschil in de datum van overeenkomst leverde hem 300 pond op en een eindeloze herrie met de eerste uitgever, die tenslotte door diens dood tot een einde kwam. Intussen was Dickens nog niet halfweg met Pickwick en net begonnen met Oliver Twist, toen hij met de tweede uitgever Richard Bentley tot een accoord kwam over de inleveringstermijn, in de zeer nabije toekomst. De volgende jaren worden besteed aan voortdurend geharrewar om deze datum te verschuiven. Tenslotte wordt Dickens de hele zaak zo moe, dat hij Chapman & Hall, nu zijn gewone uitgevers, er toe aanzet om in de zomer van 1840 alle rechten op Barnaby Rudge van Bentley te kopen.





En nog is de tijd van Barnaby niet gekomen; eerst moet The Old Curiosity Shop aan het wankele Humphrey's Clock nieuwe levenskracht inblazen. Dan, eindelijk, verschijnt ouwe Humphrey en kondigt het nieuwe verhaal aan, dat begint in de aflevering van Master Humphrey's Clock van 13 februari 1841.





Barnaby Rudge speelt in dezelfde periode als A Tale of Two Cities (waarmee het een dubbele uitondering maakt als historische roman in Dickens' werk), namelijk in het eind van de achttiende eeuw. Straatrovers, het grofste onrecht, misbruik van gezag, zijn aan de orde van de dag. De achtergrond van het verhaal vormen de anti-papistische Gordon-relletjes in 1780. Maar het verhaal zelf begint eerder, in een oude kroeg buiten Londen, de Meiboom, gelegen naast een oud somber buitengoed. Hier worden de draden voor het volgende vastgeknoopt: de gekke Barnaby met zijn kraai, een prooi voor redeloze angsten, de harde figuur van Haredale, oom van Barnaby. Dan is er een nichtje, Emma, waarop Edward Chester verliefd wordt, zeer tegen de zin van zijn vader, monument van achttiende-eeuws cynisme en verdorvenheid. Er is nog een paar gelieven, Jo Willer en Dolly Varden, dochter van een Londens slotenmaker, wiens gulle goedhartigheid spreekwoordelijk is. Natuurlijk is de oude Gabriel getrouwd met een serpent van een vrouw, die hij het leven in alle eenvoud naar de zin tracht te maken, wat hem nooit lukt.





Tenslotte doolt door dit boek de schaduw van een moordenaar, een man verweven met alle geheimen, en zelf ongrijpbaar als de mist waaruit hij van tijd tot tijd opdoemt.















Barnaby Rudge Deel II
Spectrum, Utrecht / Antwerpen. z.j. [1953]. Eerste druk. Prisma Pocket met grijsgroene bladsneden. 256 pp. 10¾ x 18 x 1½ cm. 140 gr.





Voor Grip de kraai, de spookachtige vriend van Barnaby Rudge, zijn rol in het boek begon te spelen, had hij in Dickens' huishouden een grote rol gespeeld. In 1839 en '40 werd het huis bij Devonshire Terrace geterroriseerd door een Grip die dames in de enkels en zijn bedienden in de vingers pikte, en over het algemeen deed wat van een temperamentvolle kraai verwacht kan worden. Toen Grip tenslotte ziek werd, kregen de vrienden uitgebreide beschrijvingen van de herstelwerkzaamheden (met wonderolie) en hun uiteindelijk fiasco. Toen de klok twaalf sloeg raakte hij enigszins opgewonden, maar herstelde zich spoedig, wandelde een paar maal langs het koetshuis, kraste, struikelde, riep: Dag liefje (een geliefkoosde uitdrukking van hem) en stierf. In zijn nalatenschap werden gevonden stukken haar, lepeltjes, een borstel, een hamer, verspreid door de tuin op verschillende plaatsen begraven.





Terwijl Dickens Barnaby Rudge schreef, voltrok zich in en om hem een sociale omwenteling. De Charistenbeweging wekte onrust in de industrie-gebieden, rapporten over kinderarbeid en arbeidershuisvesting onthulden de ellende van de arbeidersklasse. Dickens zelf werd zich meer en meer bewust van de fundamentele fouten van het hoog-kapitalistische systeem. In de massascènes van Barnaby Rudge waar het volk de gevangenissen openbreekt, en de banken bestormt, hoort men een echo van de opgekropte verontwaardiging die de schrijver bezielde, en het volk dreef tot onderscheidloos vernielen van alles wat gezag en onderdrukking vertegenwoordigde.





De storm die in het tweede deel van Barnaby Rudge losbarst, heeft in geheel Dickens' oeuvre zijn gelijke niet. De beschrijving van waanzinnige bloeddorst, haat en wraakzucht, de bestorming van de Newgate-gevangenis, de wilde tonelen van onderdrukking als de troepen aanmarcheren zijn weergaloos in hun huiveringwekkende onontkoombaarheid.





De Gordon-relletjes van 1780 vonden hun aanleiding in het anti-papistische sentiment. Maar Dickens zag dieper: hij wist dat deze aanleiding te gering was voor zulk een uitbarsting. Onder de oppervlakte voelde hij de haat van een volk dat misbruikt en vertrapt wordt, en elke gelegenheid aangrijpt om zijn wrok te koelen. Er ligt een sombere grootsheid over deze taferelen, spookachtig spelen de vlammen over Londen, door de armoewijken gluipen de gedaanten van deur tot deur. Als maskers verschijnen nu en dan in het rosse licht de gezichten van de aanstokers, Lord Gordon een halve gek, zijn gewetenloze secretaris Gashford, Hugh de bastaard van Lord Chester, Dennis de beul; daarachter ziet men als een schreeuwende aanklacht het vertrapte gelaat van het misleide volk, dat ook nu weer het grote slachtoffer is.







Papier vergeeld. Zeer fraaie set ongelezen exemplaren. In zeer goede staat.




BOOKNUMBER: 11831 (11832)