De voormalige illegaliteit in de bevrijde delen van Limburg, Noord-Brabant, Zeeland en Gelderland was indertijd georganiseerd in de Gemeenschap Oud-Illegale Werkers Nederland (GOIWNI, in de Stoottroepen en Bewakingstroepen van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS of BS) en in de oud-illegale pers. Deze kleine groep van circa 3500 personen bezat een geheel eigen mentaliteit en had hooggestemde verwachtingen en plannen over het 'Nieuwe Nederland' dat na de bevrijding werkelijkheid moest worden.

Direct na de bevrijding werden de leden van deze groep, zowel plaatselijk als in het gehele Zuiden, op diverse terreinen actief. Dat gebeurde in de voortgezette militaire strijd binnen geallieerd verband tegen nazi-Duitsland, bij de voortgezette hulp aan slachtoffers van oorlog en verzet, bij het opsporen, arresteren en berechten van politiek verdachten, bij de zuivering van het overheidsapparaat en de rest van de maatschappij. en in het streven naar wat zij noemden de vernieuwing' van het Nederlandse volk.

In het bevrijde Zuiden ontwikkelde zich zowel lokaal als 'nationaal' al snel een machtsstrijd tussen 'nieuw' en 'oud' Daarbij stonden aan de ene kant de vernieuwingsgezinde zuidelijke oud-illegaliteit, de BS onder leiding van Prins Bernhard, koningin Wilhelmina en het Militair Gezag. De andere kant bestond uit de traditionele partijgebonden politici en ambtsdragers (het tweede kabinet-Gerbrandy, de commissarissen der koningin, de burgemeesters, de autoriteiten van politie en justitie). Die machtsstrijd liep pas eind januari 1945 ten einde doordat de eerstgenoemde alliantie het kabinet iet ten val bracht en het vernieuwingsgezinde derde kabinet-Grerbrandy in het zadel hielp.