Leven
Jean-Marie groeide op als kind in een gewone boerenfamilie. Zijn kinderjaren zullen een sterke invloed hebben op zijn geestelijke leven als priester. De devote getuigenis van zijn ouders, zeer speciaal die van zijn moeder, zal een rotsvast geloof geven aan deze simpele en doorgoede boerenjongen. In het ouderlijk huis zal hij leren bidden. Hij zal er ook leren zorgen voor de armen, doordat er dagelijks daklozen en armen uitgenodigd waren aan de familietafel. In 1806 opende de pastoor Balley van Écully een klein seminarie, waar Jean-Marie ging studeren. Hij was een matige leerling. Zijn priesterroeping werd echter vanwege zijn vroomheid niet betwijfeld. Hoewel hij niets van de Latijnse lessen begreep, werd hij uiteindelijk priester gewijd en als kapelaan naar Écully gestuurd. Toen pastoor Balley daar overleed, werd Jean-Marie Vianney benoemd in Ars-sur-Formans, een klein dorpje in de buurt van Lyon in het huidige departement Ain. In februari 1818, waarschijnlijk de 11de, kwam Jean-Marie Vianney aan in Ars. Daar wist hij door zijn preken, zijn vroomheid en zijn roep van heiligheid velen tot geloof en boetvaardigheid op te roepen. Hij bekommerde zich om de armen. Alles gaf hij weg. "Alles geven en niets houden" was zijn geheim. Uit heel Frankrijk kwamen mensen om bij de Pastoor van Ars te kunnen biechten, hem een gunst of een raad te vragen. Hij stierf in Ars op 4 augustus 1859, na een leven van boete en gebed zonder ooit zijn dagelijkse taken als priester en als pastoor te verwaarlozen.

Jean-Marie Vianney stond afwijzend tegenover pogingen, hem te portretteren of in beeldhouwwerk te vereeuwigen. Hij noemde van hem gemaakte afbeeldingen "carnaval ". Alleen toen de als vroom katholiek en als maker van treffende beeldhouwwerken bekend staande Émilien Cabuchet uit Bourg-en-Bresse zich in 1858 - in bezit van een bisschoppelijke aanbeveling- bij hem vervoegde was dat anders. Eerst werd ook hij weggestuurd, maar toen Vianney door Cabuchet gemaakte wassen model had gezien reageerde hij: "Ja, dit is géén carnaval". Uiteindelijk schiep Cabuchet in 1865 een zeer gevoelig portret van hem in marmer (zie de afbeelding).

Verering

Monument Pastoor van Ars, in 1865 vervaardigd door Émilien Cabuchet
Jean-Marie Vianney werd in 1905 zalig verklaard en in hetzelfde jaar benoemd tot patroonheilige van alle priesters van Frankrijk door paus Pius X. In 1925 werd hij door paus Pius XI heilig verklaard. In 1929 werd hij uitgeroepen tot beschermheilige van alle parochiegeestelijken.

De relieken van de Pastoor van Ars rusten in een basiliek die is gebouwd aan het einde van de negentiende eeuw, door de architect Bossan. Deze laatste is een bekeerling van de heilige Pastoor, en is voornamelijk bekend door het bouwen van de grote basiliek van Fourvière in Lyon. Het lichaam van de heilige is nog geheel intact. Zijn hart is opgeborgen in een apart schrijn dat zich in de hartkapel te Ars bevindt. Paus Johannes Paulus II bezocht het heiligdom in 1986. Zijn bezoek bracht een internationaal seminarie tot stand dat sinds 1988 tientallen seminaristen vormt "aan de school" van de Pastoor van Ars.

De reliek van het hart is ook reeds op andere plaatsen geweest; zo was zij in Rome bij paus Benedictus XVI in mei 2005. Tijdens de maand augustus was ze in Keulen tijdens de Wereldjongerendagen. Tegenwoordig trekt het dorpje Ars-sur-Formans 450.000 pelgrims per jaar.

De Pastoor van Ars wordt herdacht op 4 augustus.

Patroonheilige
De Pastoor van Ars is uitgeroepen tot patroon van het Jaar van de Priester dat paus Benedictus XVI uitriep van juni 2009 tot juni 2010. De pastoor van Ars was al patroonheilige van de parochiepriesters en er werd verwacht dat hij bij de afsluiting van dit jaar uitgeroepen zou worden tot patroon van alle priesters ter wereld. Dit gebeurde toch niet, want men vond dat het parochiekarakter juist heel sterk in het profiel van de Pastoor van Ars paste, terwijl de kloostergeestelijken al veel andere heiligen als voorbeeld hebben. [1] In Nederland en België zijn een tiental Pastoor van Arskerken naar Johannes Vianney genoemd.