In de zomer van 2018 organiseert het MAS in Antwerpen in samenwerking met het Rubenshuis een eerste monografische tentoonstelling over de vergeten kunstenares Michaelina Wautier (1614-1689). Ze werd geboren in Mons maar bouwde haar loopbaan uit in Brussel waar ze rond 1650 actief was. De kunstenares onderhield contacten met het hof van aartshertog Leopold-Wilhelm die vier van haar werken in zijn collectie had. Van haar hand zijn een dertigtal schilderijen en één tekening bekend. Meer dan een derde hiervan is voluit gesigneerd en gedateerd. Michaelina schilderde meesterlijke historiestukken, indringende portretten, ontwapenende genretaferelen en verstilde bloemstukken. Haar veelzijdigheid is zonder meer grensverleggend te noemen. Typisch voor haar oeuvre is de uitdagende thematiek, de virtuoze techniek en het grote formaat. Alle werken zijn ontstaan tussen 1643 en 1659. Haar meesterstuk is ongetwijfeld de De triomf van Bacchus in het Kunsthistorisches Museum in Wenen (doek, 270 x 354 cm, afb. 1). Michaelina Wautier verschijnt hier als een halfnaakte bacchante en kijkt als enige van de aanwezige figuren naar de toeschouwer. Meer dan tien levensgrote figuren trekken in een stoet voorbij. De manier waarop ze de mannelijke naakten heeft weergegeven, laat zien dat ze de kans kreeg om modellen naar het leven te tekenen, uniek voor vrouwen met artistieke ambitie in de vroegmoderne tijd. Een portrait historié met de heilige Agnes en de heilige Dorothea (afb. 2) is nu al een publiekslieveling geworden. Twee blozende meisjes poseren als twee jonge martelaressen in een intieme ruimte. Ze kijken niet naar elkaar maar zijn in gedachten verzonken en communiceren ongezien. Het portret dat ze schilderde van de Italiaanse jezuïet Martino Martini heeft haar reputatie pas goed gevestigd (afb. 3). Het is een imposante figuur die in Chinees kostuum poseert en die voor wat het koloriet en de brede toets betreft aan Venetiaanse voorbeelden doet denken.