Op 30 oktober 2009 verscheen het eerste deel van de imposante driedelige biografie van Nop Maas over Gerard Reve. Iedereen die geïnteresseerd is in leven en werk van Gerard Reve of die daarover wil publiceren, zal vanaf nu niet anders kunnen dan te rade gaan bij deze Kroniek van een schuldig leven'.

Gerard Reve (1923-2006) was een van de grootste Nederlandse schrijvers van de twintigste eeuw. Met zijn debuut De avonden (1947) schreef hij een roman die een klassieker zou worden, ook al zag het daar aanvankelijk niet echt naar uit. Verhalen als De ondergang van de familie Boslowits en Werther Nieland, de brievenboeken Op weg naar het einde en Nader tot u, romans als Oud en eenzaam, Moeder en zoon en Bezorgde ouders: het zijn allemaal geschriften die horen bij de canon van de literatuur. Zijn leven lang was Gerard Reve een omstreden auteur, die geregeld in de publiciteit kwam wegens zijn non-conformistisch optreden en zijn provocerende uitspraken. Hij was een van de bepalende figuren in het culturele leven van de tweede helft van de twintigste eeuw.

Op 30 oktober 2009, ruim 60 jaar na Reve's romandebuut en ruim drie jaar na diens dood, verschijnt het eerste deel van de indrukwekkende, driedelige biografie van literair historicus en Reve-kenner par excellence Nop Maas: Gerard Reve - Kroniek van een schuldig leven. De vroege jaren.

In het eerste deel van de biografie wordt een schat aan nieuwe informatie over Gerard Reve's veelbewogen leven voor het eerst openbaar: over zijn jeugdjaren; de oorlogsperiode; zijn huwelijk met de dichteres Hanny Michaelis; de worsteling met zijn homoseksualiteit, zijn communistische verleden en de godsdienst; de achtergronden en de vaak moeizame totstandkoming van zijn werk. De door Reve in omloop gebrachte mythes worden ontrafeld; de verwevenheid van leven en werk wordt, voorzover mogelijk, vastgelegd.

Mede dankzij de ruimhartige medewerking van Reve's laatste levenspartner Joop Schafthuizen, die Maas inzage gaf in het privé-archief van de schrijver en tevens toestemming verleende om ruimschoots te citeren uit de vele, tot dusver onbekende, originele Reve-teksten waar Maas de hand op wist te leggen, moet Gerard Reve - Kroniek van een schuldig leven bij voorbaat worden beschouwd als hét standaardwerk over Reve's leven en werken.

Aan het begin van dit tweede deel van Nop Maas' biografie Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven - De 'rampjaren' (1963-1975) staat de bijna 40-jarige schrijver aan de vooravond van zijn definitieve doorbraak naar het grote publiek. Na de publicatie van Op weg naar het einde (1963) zien wij Reve in zijn sympathieke, tot nu toe onderbelicht gebleven rol als 'zielzorger' voor talloze, meestal getrouwde homoseksuelen, die hem naar aanleiding van dit boek om raad vragen over hoe het verder moet met hun ingewikkelde privéleven. Politiek rumoer ontstaat na de verschijning van Nader tot u (1966), met daarin de befaamde passage waarin de schrijver de liefde bedrijft met God in de gedaante van éénjarige muisgrijze ezel. Dit leidt tot het 'Ezelproces' wegens veronderstelde godslastering. Het wordt uitgevochten tot en met de Hoge Raad; Reve wint het glansrijk in 1968. Intussen weet hij als geen ander de media te bespelen. Aan de orde komen geruchtmakende gebeurtenissen zoals zijn overgang tot de Roomskatholieke kerk, de toekenning van de P.C. Hooftprijs, de beroemd geworden huldigingsavond in de Allerheiligst Hartkerk te Amsterdam en zijn als 'racistisch' beschouwde optreden tijdens de Nacht van de Poëzie in Kortrijk. Door zijn talloze media-optredens wordt Reve een van de iconen van de bevrijdende jaren zestig en zeventig. Ondanks alle successen die hij kan noteren spreekt hij zelf achteraf over 'rampjaren'. De kloof tussen zijn eigen denkbeelden en het imago dat hij bij zijn bewonderaars heeft, wordt steeds dieper. Na een aanvankelijk relatief gelukkige tijd met 'Teigetje' wordt zijn liefdeleven steeds woeliger. Vanaf 1972 trekt een stoet van liefdesvrienden voorbij, maar geen van hen houdt het lang uit bij de depressieve en aan drank en middelen verslaafde schrijver, die intussen zijn publiek verkwikt met meesterwerken als De taal der liefde, Lieve jongens en Een circusjongen.

Met Gerard Reve, 'Kroniek van een schuldig leven'. Deel 3: De late jaren (1975-2006) voltooit Nop Maas zijn indrukwekkende biografie.

Deel 1:'De vroege jaren' behandelde de jaren 1923-1962. Reve's jeugd en schooltijd, de oorlogsjaren, zijn tijd als journalist bij Het Parool, De avonden en de andere vroege werken, zijn huwelijk met Hanny Michaelis, de worsteling met zijn homoseksualiteit, de Engelse jaren en zijn relatie met Wim Schuhmacher (Wimie).

Deel 2: De 'rampjaren' ging over de periode 1962-1975, waarin Reve zeer succesvol was als auteur (met o.a. Op weg naar het einde, Nader tot U, De taal der liefde en Lieve jongens) en bovendien een mediafiguur werd. Opzienbarende gebeurtenissen waren zijn toetreding tot de roomskatholieke kerk, het 'Ezelproces', de toekenning van de P.C. Hooftprijs en de daarop volgende huldiging in de Allerheiligst Hartkerk. Zijn relationele leven in die periode was aanvankelijk redelijk stabiel met Willem Bruno van Albada (Teigetje, Tijger), maar werd allengs woeliger.

Het derde deel, De late jaren, is gewijd aan de laatste dertig levensjaren van Gerard Reve. De jaren waarin onder meer Moeder en zoon verscheen, De vierde man, de imposante roman Bezorgde ouders en eindelijk dan toch, langverwacht, Het boek van violet en dood.
Ook in deze periode kwam hij regelmatig in de publiciteit, met zijn literaire
werk, met zijn openbare optredens, met zijn sociaal-politieke uitspraken.
In zijn persoonlijke leven was het de periode van zijn meest langdurige relatie, met de 25 jaar jongere Joop Schafthuizen. Gegeven het karakter van Reve lag het niet voor de hand dat deze relatie een harmonieus karakter zou hebben. Ze was dan ook, zoals Joop Schafthuizen het uitdrukte, 'barok' van aard: een verhouding met toppen en diepe dalen. Mét elkaar hadden Reve en Schafthuizen het vaak moeilijk, of was het onhoudbaar, maar zónder elkaar ging ook niet. Allebei hebben ze op het punt gestaan aan hun relatie een eind te maken, maar geen van tweeën heeft ten slotte doorgezet: daarvoor waren ze te veel aan elkaar verknocht. Naarmate de eeuwgrens naderde, verslechterde Reve's geestelijke en lichamelijke conditie. De relatie veranderde daardoor aanzienlijk. In plaats van een vriendschap tussen een oudere en een jongere partner was er steeds meer sprake van een hulpbehoevende en een verzorger.

Dit derde deel van Maas' biografie geeft een aangrijpend beeld van de laatste periode uit Reve's leven. Net als de eerdere delen bevat het boek een rijkdom aan nieuwe gegevens.