Merijntje Gijzen is de hoofdfiguur uit een serie streekromans van de Brabantse schrijver A.M. de Jong. De Jong verwerkte veel eigen jeugdherinneringen in het verhaal rond Merijntje Gijzen. In totaal bestaat de serie uit acht delen, waarvan de eerste vier Merijntje Gijzens jeugd vormen, en de laatste vier Merijntje Gijzens jonge jaren. Als verzamelband werd het geheel later uitgegeven onder de titel Merijntje Gijzens jeugd en jonge jaren. De Jong schreef veel van de dialogen in Brabants dialect.
De boeken geven een authentiek beeld van het Brabantse boerenarbeidersmilieu van het begin van de twintigste eeuw, de armoede, het harde werken en het onaantastbare gezag van de boeren.
Het verraad
In het eerste boek Het verraad (1925) wordt Merijntje geïntroduceerd als een naïef rooms-katholiek jochie, dat onvoorwaardelijk vertrouwen heeft in de autoriteiten in zijn leven zoals zijn ouders, zijn grootmoeder, meneer pastoor en zijn oudere broer Arjaan. Daarnaast is hij echter trouw en solidair aan zijn vriend Goort Perdams (De Kruik), die als stroper en landloper niet geliefd is onder de brave arbeidersbevolking. Merijntje en Perdams sluiten een bizarre vriendschap, die abrupt eindigt als De Kruik zijn geliefde Jannekee en haar vriend vermoordt, en Merijntje in zijn onnozelheid de autoriteiten op het spoor van de stroper zet. De Jong gebruikte in dit verhaal naast zijn eigen herinneringen een waargebeurde moord in een nabijgelegen dorp.