Vertaling M.E. Veenis-Pieters
Oorspronkelijke titel: 'Un amour de Swann'
Deel 2 van 'Du Côte de chez Swann'
Boek 1 van 'A la Recherche du Temps Perdu'
Inleiding S. Dresden
Omslag: fragment uit portretschildering van Marcel proust door Jacques Emile Blanche

Gebruikelijke veroudering, kaft vertoont aan de rand stootplekjes waardoor het folie hier en daar wat loskomt.

Prousts belangrijkste werk is À la recherche du temps perdu (Op zoek naar de verloren tijd). Proust begon het in 1909 en voltooide het net voor zijn dood in 1922. De laatste drie delen zijn geredigeerd door zijn broer Robert, die arts was. À la recherche du temps perdu beslaat met zeven delen zo'n 3000 pagina's en bevat meer dan 200 personages. Proust wordt dankzij dit werk gerekend tot de grootste romanschrijvers van de twintigste eeuw.

Als verteller met de naam 'Marcel' vertelt hij "Op zoek naar de verloren tijd" associatief vanuit de eerste persoon enkelvoud over zijn leven: ouders, liefde, het snobisme van de Franse elite van het fin de siècle en de invloed van de Dreyfusaffaire en de liefde voor de kunst en natuur. Centraal staat de geestelijke ontwikkeling die de hoofdpersoon onder invloed van al deze dingen doormaakt tot hij uiteindelijk tot het schrijverschap komt in het laatste deel, "De tijd hervonden". Prousts zwakke gezondheid speelt tevens een rol in dit verhaal. Zo is de verteller (de hoofdpersoon wordt slechts enkele malen bij zijn voornaam genoemd) lange tijd niet in staat naar Venetië te reizen waardoor deze stad in zijn verbeelding een haast mythische status krijgt.

Bekend is de 'madeleine-scène': de verteller eet een madeleine die in bloesemthee is gedoopt. De smaak, die hij lang niet geproefd heeft, activeert zijn geheugen (de zogenaamde mémoire involontaire) en langzaam komen alle herinneringen aan het dorpje Combray (in werkelijkheid gecombineerd uit de plaatsjes Illiers en Auteuil) waar hij in zijn jeugd veel tijd doorbracht bij zijn oudtante Léonie naar boven.

Een complete Nederlandse vertaling werd grotendeels verzorgd door Thérèse Cornips, die daar in 1976 aan begon.

Het eerste deel van À la recherche du temps perdu bestaat uit drie onderdelen. Het tweede onderdeel, Un amour de Swann, werd in 1966 als Een liefde van Swann in een vertaling door M.E. Veenis-Pieters uitgegeven. Het eerste, Combray, volgde in 1970 in een vertaling door C.N. Lijsen. Het derde onderdeel, Nom de pays : le nom (Plaatsnamen: de naam) werd vertaald door Cornips en uitgegeven in 1976. In 1979 werden deze drie delen gebundeld uitgebracht als De kant van Swann (originele titel: Du côté de chez Swann). Cornips ging door met vertalen en in 1999 verscheen het laatste deel: Le temps retrouvé (De tijd hervonden). Daarna maakte Cornips nog een nieuwe vertaling van De kant van Swann, die in 2009 uitkwam. Van dit deel verscheen in 2015 onder de titel Swanns kant op een vertaling door Martin de Haan en Rokus Hofstede.

Prousts aanpak is paradoxaal: via een detailonderzoek van zijn eigen leven dat zich in een heel specifiek milieu afspeelt (de hogere bourgeoisie en de Franse aristocratie van het begin van de 20ste eeuw) snijdt Proust universele thema's aan. De filosofie en de esthetiek van zijn oeuvre kunnen echter niet volledig los worden gezien van hun tijd, waarin de filosofie van Bergson, het impressionisme in de kunsten, de muziek van Claude Debussy en de politieke implicaties van de Dreyfusaffaire tot Prousts referentiekader behoorden.

De lange zinnen en complexe constructies die zijn schrijfstijl kenmerken doen denken aan de stijl van de Mémoires van Saint-Simon, een van de auteurs die Proust het vaakst citeerde. De lezer moet enige moeite doen om de structuur en de betekenis van sommige zinnen te begrijpen. Volgens tijdgenoten was dit ook de manier waarop hij praatte. Met deze bijzondere stijl geeft Proust aan dat hij de realiteit wil begrijpen in al haar dimensies, volgens alle mogelijke percepties ervan en in alle facetten van het spectrum van de verschillende medespelers. Dit sluit naadloos aan bij een impressionistische benadering: de realiteit heeft slechts betekenis door de werkelijke of ingebeelde waarneming van het onderwerp.

Het spectrum bestaat niet alleen uit de perspectieven van de verschillende medespelers, maar ook uit de verschillende perspectieven van de auteur door de tijd heen: het huidige perspectief, het perspectief van het verleden, dat van het herleefde verleden.

Het werk beperkt zich niet tot die psychologische en zelfanalytische dimensie, maar analyseert ook, vaak op een genadeloze manier, de samenleving van zijn tijd: de tegenstellingen tussen de aristocratische sfeer van Guermantes, de burgerparvenu's van Verdurin en de wereld van de bedienden, vertegenwoordigd door Françoise. Doorheen de verschillende delen weerspiegelt Proust de geschiedenis van zijn tijd, gaande van de controversiële Dreyfusaffaire tot de Eerste Wereldoorlog. (bron: Wikipedia)