Omdat verondersteld moet worden, dat Jakob Zeeus geen algemene bekendheid geniet, is het nodig dat we eerst enige aandacht besteden aan de dichter, alvorens ons meer in het bijzonder met De Wolf in 't Schaepsvel bezig te houden.

De bundel Overgebleve Gedichten van Jakob Zeeus (Rotterdam, 1726) bevat een vrij uitvoerige levensbeschrijving, waaraan we de voornaamste gegevens in het hiernavolgende ontlenen; enige bijzondere gegevens zijn het resultaat van eigen archiefonderzoek.

Jakob Zeeus werd geboren te Zevenbergen op 14 februari 1686, uit het huwelijk dat 29 maart 1679 was gesloten tussen Adriaen Zeeus, geboren te Willemstad, en Dirkje Verdoolt, geboren te Zevenbergen. Na hun huwelijk vestigden dezen zich te Zevenbergen, waar Adriaen zich een niet onaanzienlijke positie verwierf: van 1696 tot 1699 was hij er burgemeester en daarnaast had hij verscheidene malen zitting in de magistraat.

Reeds in zijn vroege jeugd - vertelt zijn levensbeschrijver - gaf Jakob blijk van een ‘zonderlinge zucht tot de letteren; want nimmer zagen ze hem byna zonder boeken by zich; en waar hy' er maar een voor de hant vont maakte hy zich daar aanstonts meester van en ging'er mede heenstryken.’

Nog vóór hij negen jaar oud was, begon hij op rijm te schrijven, ‘doch, gelyk wel te begrypen is, zonder eenige maat of regel.’ Het versje dat hij, tien jaar oud, maakte op de geboorte van een van zijn zusjes, trok de aandacht van ‘zeker liefhebber der Dichtkunde’, die

[p. 8]
erin ‘zoo veel zwier en dichterlyke gedachten vondt, dat het hem als onmogelyk toescheen dat een kint van die jaren zulk een levendigheit van geest bezat en dit konde gemaakt hebben.’

De aanleg die hij enige tijd later tot de tekenkunst bleek te bezitten, werd voor zijn vader aanleiding, hem ter onderwijzing daarin te bezorgen bij de kunstschilder-graveur Arnold Houbraken te Dordrecht. Deze, die naast de schilderkunst ook de dichtkunst beoefende, deed het dichtvuur in zijn leerling nog meer opvlammen, hoewel in den beginne hun omgang niet zo gemeenzaam was, dat Jakob enige lering hieromtrent durfde vragen; later werd hun verhouding vriendschappelijker, en Houbraken hielp hem op het rechte spoor.

Het verblijf te Dordrecht was echter maar van korte duur, want na enige tijd werd Jakob naar huis ontboden; de reden hiervan blijft in het duister; zijn levensbeschrijver zegt ‘wegens eenige noodzakelykheden’, Houbraken spreekt later (zie zijn lofdicht op De Wolf hierna, pag. 55) van een ‘Geltsireen’, die de dichter van hem heeft weggerukt.

Korte tijd daarna, op 2 april 1699, sterft zijn moeder. Hij blijft te Zevenbergen bij zijn vader, die enige tijd later een tweede huwelijk aangaat, nu met Anna Magdalena Zegvelt. Vervolgens wordt Jakob ‘in de Klundert bestelt om zich eenigzins in de Wiskunde en Lantmetery te oeffenen’; als landmeter legt hij nog vóór 8 januari 1703 examen af, dat is: vóór de dood van zijn vader, die op die datum overlijdt. Jakob blijft bij zijn aangehuwde moeder wonen, en komt op het kantoor van zijn voogd, de procureur Voorhof, waar hij de praktijk van ‘Beamptschryver’, dat is notaris, leert; 28 oktober 1707 wordt hij geadmitteerd als procureur, welk beroep hij naast dat van landmeter tot aan zijn dood te Zevenbergen heeft uitgeoefend; tevens was hij er sinds 1710 brandmeester. Na haar huwelijk, enige jaren later, met Adriaan van Sprang, burgemeester van de Klundert, verhuisde zijn moeder naar die plaats, en Jakob huurde te Zevenbergen een kamer.



Ondertussen was de dichtkunst niet vergeten. Enige gedichten van hem komen in handen van Pieter Nuyts, officier der vrijheden Etten, Leur en Sprundel, die als dichter van De Bredaasche Klio (1697), van het

[p. 9]
oorspronkelijk treurspel Admetus en Alcestis en als vertaler van satiren van Juvenalis, naam had gemaakt; deze ontfermt zich over hem in een soort van Maecenaat en er ontstaat een nauwe vriendschap, die door brieven en wederzijdse bezoeken wordt onderhouden. Nadat deze hem in kennis gebracht had met enige leden van Nil Volentibus Arduum, in het bijzonder met Ysbrant Vincent, verscheen in 1710 Zeeus' eerste gedicht: De Ongeblankette Werelt, opgedragen aan genoemde Vincent, op wiens kosten het te Amsterdam gedrukt werd. Het verscheen zonder Zeeus' naam, en om dit feit heeft hij zich later gelukkig geprezen, toen hij dit werk ‘als eene onrype harssenvrucht onder zyne andere dichtwerken’ afkeurde. Dan volgen vrij snel andere grote gedichten, zoals een berijming van de derde satire van Juvenalis, De Wolf in 't Schaepsvel en andere, waarover hierna.

Zeeus stierf te Zevenbergen op 27 november 1718, na een bedlegerigheid van tien dagen, gedurende welke hij door niemand lastig gevallen wilde worden en voortdurend om stilzwijgen verzocht, ‘willende naar het scheen, zyn overigen leeftydt in overdenking toebrengen, en daar niet graag van afgetrokken zyn.’
Potloodaantekeningen.