Tijdens de jaren van de Eerste wereldoorlog, verzorgde Willy Sluiter, Jan Sluiters en Piet van der Hem de spotprent van de Nieuwe Amsterdammer .

Deze spotprent ging over de doorvoer van zand door Nederland van Duitsland naar België door Limburg.
In 1917 ontstond er een flinke diplomatieke rel tussen Engeland en Nederland over de Nederlandse doorvoer van Duits zand en grind naar België. We belichten deze affaire van twee kanten: onze Engelse stagiaire Will O’Rourke dook in de Britse kranten en onze eigen redactie onderzocht wat de Nederlandse kranten erover te melden hadden.
Deel I: De Engelse kranten
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, verklaarde Nederland zich neutraal. Hoewel de grote oorlogsellende ons land bespaard bleef, was de oorlog voelbaar in het dagelijks leven. Door een Britse handelsblokkade en mijnenvelden op de Noordzee, en door Duitse onderzeeërs, die meer dan eens ook Nederlandse schepen tot zinken brachten, raakte Nederland geïsoleerd en in economische problemen.

Een diplomatiek geschil
Neutraal zijn betekende dat Nederland geen der strijdende partijen te veel tegemoet mocht komen. Soms belandde Nederland daardoor in een benarde positie. In het laatste kwartaal van 1917 diende zich een lastige affaire aan die Nederland alsnog in de oorlog had kunnen betrekken. Het Britse dagblad The Times publiceerde op 17 oktober 1917 een artikel ‘A check on unneutral acts’. In dit artikel beschuldigde The Times de Nederlandse regering ervan de neutraliteit geweld te doen door Duitse goederen bestemd voor militair gebruik door Nederland naar België te laten transporteren.

Het meningsverschil hierover liep zo hoog op, dat Engeland besloot om Nederland de toegang tot de onderzeese telegraafkabels te ontzeggen. Een tegenslag voor Nederland, dat geen contact met Indië meer kon leggen en nog sterker geïsoleerd raakte.

Times, 17 oktober 1917
Uit: The Times, 17 oktober 1917

Download originele afbeelding
Zand en grind als strijdmiddelen
De goederen waarom het ging waren geen kanonnen, munitie of ander wapentuig. Het betrof heel eenvoudig zand, grind en metaalschroot - een logistiek aspect van de oorlogvoering. Materiaal dat ongevaarlijk of zelfs nutteloos leek tijdens een oorlog waarin dagelijks duizenden het leven lieten. Maar voor de Entente waren die zaken net zo schadelijk als welk wapen of bom dan ook. Ze werden gebruikt voor militaire wegen, spoorwegen en militaire fortificaties bij plaatsen met namen die zijn blijven voortleven bij volgende generaties, zoals Passendale, Ieper en de versterkingen bij de Hindenburg linie, waar talloze Britten het leven lieten.

De grote slachtpartijen aldaar bracht de Britse gezant in Nederland, sir Francis Oppenheimer, ertoe in zijn memoires de Nederlandse minister van buitenlandse zaken Loudon ervan te beschuldigen ‘meer Engels bloed te hebben laten vloeien dan welke andere Nederlander in de geschiedenis’. Want, zo schreef Oppenheimer, doordat Nederland dit transport toeliet kon het Duitse leger veel sterkere verdedigingswerken bouwen, dan wanneer Nederland zich strikt neutraal had gehouden.

Gemaakt door Willy Sluiter

Afmeting : 47.7 x 31.5 cm.

Kijk goed naar de diverse gebruikssporen.