De boektitel verwijst naar het eerste verhaal, Het offer van Shiwa, waarin Brahma de Schepper sterren op aarde wierp in een glanzend zaaisel: “Vonken des hemels, vonken mijner ziel zal ik planten in de aarde, die mij lief is. Opdat zij zullen wassen en opbloeien uit haar stof, tot goden van verre tijden”. [1] Brahma is in de hindoefilosofie de God van creatie die samen met Vishnoe, God van onderhoud en bescherming, en Shiwa, God van vernietiging, de goddelijke Hindoe-drieëenheid vormt. Het stadje Sravanabelagola in de Indiase deelstaat Karnataka is vooral bekend als heiligdom van de jaïnistische religie die o.a. geweldloosheid predikt en verlossing door ascese. Dit laatste is het hoofdthema in het verhaal De berg van den heiligen dood.[2] Het was meer dan honderd jaar geleden dat de vrijwillige hongerdood van de keizerlijke asceet Chandra Goepta nog navolgers had gekend.[3] Toen werd bekend dat een jonge vrouw, Saroedjini, door zelfuithongering en wedergeboorte de liefde van haar man hoopte te herwinnen. Deze ‘barbaarse bijgelovige’ werd daarop opgenomen in het christelijk hospitaal waar ze op doktersbevel kunstmatig gevoed werd. Op een nacht droeg het ‘inlands personeel’ haar stiekem weg naar de heilige berg. “En zoo trad Saroedjini, naar haar wensch, de schaduw van den grooten God binnen op het heilige altaar van Shiwa.”[4]
Beide verhalen zijn typerend voor wat ik de exotische verzameling in dit boek zou noemen. Dat soort verhalen speelt zich af in Azië of Afrika. In Aniota draait het verhaal van moord en wraak rond tovenarij, bijgeloof en het optreden van de zogenaamde ‘luipaardmensen’ uit Kongo. Ergens in Afrika, mogelijk in hetzelfde Kongo, speelt zich De diamanten fetisch af. De (Belgische?) kolonist Frans Latour merkt dat zijn zwarte huisjongen een poppetje met schitterende diamant bij zich draagt maar niet af wil geven omdat die fetisch hem beschermt. Frans worstelt met de wens dat de jongen dood zou gaan en op een dag valt deze in een ravijn… Op Sumatra meent Alex Martin, De millionnair, plots rijk te zijn wanneer hij een olifantenkerkhof ontdekt (“de kostbare slagtanden, bij honderden lagen ze er voor het grijpen”). Bedreigd door ‘de moedergeest der olifanten’ ontwaakt hij dan uit zijn nachtmerrie! De zucht van het oerwoud is nog zo’n exotisch verhaal, waarin bosgeesten hun nood klagen over de ‘witte mensen’ die het woud vernietigen om er theeplantages van te maken. Deze ‘exotische’ verhalen zijn duidelijk geïnspireerd door zijn eigen ervaringen tijdens zijn verblijf als bioloog in Sumatra (1914-1915). “Het leven tussen de daar aanwezige Nederlanders beviel hem echter uitermate slecht. Hij hield een serie lezingen over de figuur en het werk van Dante, maar bij de sociëteitsleden viel dat al even slecht in de smaak als zijn beschouwingen over Indische mystiek en occulte verschijnselen. Hij trok zich geheel terug en verdiepte zich in de literatuur van de archipel. Verschillende van zijn later geschreven novellen getuigen daarvan”.[5]