Het mysterie, dat sinds jaar en dag om Staphorst hangt en een min of meer verdachte reputatie verbergt, kan alleen doorbroken worden door hem die zich de moeite geeft onder de bewoners van Staphorst te gaan huizen met de bedoeling gegevens te verzamelen voor een pleidooi, dat het befaamde dorp en zijn omgeving van een boos gerucht moet bevrijden. En daar Staphorst een folkloristisch Mekka is, ligt het voor de hand, dat alleen een folklorist het verlangen voelt opkomen de pelgrimssandalen aan te binden.
Zoo vond Staphorst den waren man in Fred Thomas, die behalve onverzadigbaar folklorist ook een verdediger van nature is, een verdediger door dik en dun, die zich bij zijn defensie wel eens door het sentiment laat leiden, waar het gezond verstand hem eer den weg zou kunnen wijzen. Wanneer hij dus over Staphorst en zijn bewoners gaat praten, mag men niets dan goeds over zijn cliënten verwachten en waar hij hun minder aangename eigenschappen signaleert, hult hij die in het rookgordijn van het wanbegrip der buitenstaanders. Het is niet zoo eenvoudig een juist inzicht in het leven van Staphorst te verkrijgen, zoo zegt hij. Wat we er niet van begrijpen, kunnen we dus zoo laten.
Intusschen heeft Fred Thomas in zijn boekje „Een liefde in Staphorst", allerlei gegevens verzameld, die den lezer min of meer vertrouwd maken met het Staphorster leven. Hij deed dit in een vorm, die hem zelf de kwalificatie van zijn boek in de pen gaf: „een folkloristische novelle". En zoo kan men zijn boekje inderdaad noemen. Want terwijl wij op de hoogte worden gebracht van allerlei gewoonten en gebruiken bij geboorte en dood, huwelijk en vrijage, arbeid en ontspanning; terwijl wij kennis maken met het interieur der huizen en hoeven en met de ongeschreven maar strenge wetten van het dorp, volgen wij tevens den dramatischen draad van het boek: een liefde tusschen Jantien en Hannik, die elkaar verliezen, maar door het oude dorpsrecht weer tot elkaar worden gebracht. Zoo heeft de schrijver getracht het documentaire beeld van Staphorst levendiger te maken door het met een klein drama te vermengen. Hij slaagde niet overal. Soms is de overgang van verhaal naar betoog te schielijk en staan deze twee elementen naast elkaar als afzonderlijke hoofdstukken, terwijl men ze liever ondeelbaar en organisch in elkaar verbonden had gezien. De lyrische toon dien de auteur nu en dan aanslaat vermag niet dit gemis te vergoeden, al treft men menige zuivere lyrische passage in het boek aan.
Een gaaf geheel van folkloristische beschrijving en novellistisch verhaal is „Een liefde in Staphorst" dus niet geworden, maar een met warmte geschreven relaas en een goede milieuschildering is het wel en, voor zoover een vreemdeling in het Staphorster Jeruzalem oordeelen kan, mag ik vermoeden dat de sfeer van het merkwaardige dorp, waar de schrijver een paar zomermaanden heeft doorgebracht, goed getroffen werd. Men leert, dunkt me, uit dit boekje Staphorst enigszins kennen en waar dit niet het geval is, voelt men dat er voor iederen vreemdeling beletselen zijn om dieper in dit wereldje door te dringen. Het boekje is uitstekend verzorgd, gezellig verlucht met gekleurde vignetten en initialen en niet te vergeten met een reeks voortreffelijke foto's. Voor de liefhebbers van folkloristische lectuur een prettige aanwinst. (A. van Domburg, De Tijd)