„Stalingrad" is het angstaanjagend, het benauwend, het slaap-rovend epos van de Duitse ondergang. Ziehier dan het eerste oorlogsboek, dat niet — zoals met de oorlogsboeken die Engelsen, Amerikanen en Fransen schreven, het geval is — bij alle gruwelijkheid van het beschreven onderwerp toch óók uitloopt op de triomfantelijke troost, dat het leed en het offer niet doelloos waren. Het is het eerste oorlogsboek, dat namens hen geschreven werd, wier leed en wier offers wel vergeefs waren, en doelloos, en hun slechts opgelegd en afgedwongen door het satanisch besluit van alleen maar een waanzinnige. „Stalingrad" is het document van de grootste ondergang, die een volk en een leger ooit ter wereld hebben beleefd. Beleefd? Waaraan zij in de uiterste degradatie stierven.

Plievier beschrijft alleen maar wat er te Stalingrad gebeurde; hij stapelt détail op détail; weigert ook maar iets weg te laten of te groeperen of te arrangeren. Hij registreert steeds nieuwe feiten, gebeurtenissen, fases van de ondergang. Hij zet u zelf midden in Stalingrad, hij doet u als één der hunnen verkeren onder die 300.000 omsingelde en opgesloten Duitsers, die zich op bevel van de grote Waanzinnige niet mochten overgeven en wier hondendood alleen nog maar moest dienen als rechtvaardiging van een niet te rechtvaardigen bevel. En als onmenselijk onderwerp van een rede van de Führer, een artikel van Goebbels. Er zijn in dit boek gedeelten, die ge nooit meer zult vergeten: de operatiescènes in het veldhospitaal; de bestorming van 'de laatste vliegtuigen die uit het „eingekesselte" Stalingrad vertrekken; de tocht van de veldprediker langs de stervenden en het zijn er te veel, te veel; de generaals die over de plicht tot zelfmoord praten en een declameert uit een oud gezangboek en een ander leest Faust, tweede deel; de creperenden die uit 'n schetterende radio de lijkrede horen die Goering in het 2000 k.m. verre Berlijn op hen houdt; de eindelijk, eindelijk tot inzicht komende en in roekeloze, niets ontziende opstandigheid losbarstende generaal Vilshofen. Ge vergeet dit alles niet meer en ge vergeet ook nimmer de algemene indruk die dit boek bij u achterlaat: indruk van een leger en een volk dat aan de grote Waanzinnige geloofde en diens machtsdromen meedroomde, om bij het wreed ontwaken daar ginds in Stalingrad alleen nog maar te tuimelen van de ene doffe wanhoop in de andere en zich te laten offeren.