Roman over het leven van Rembrandts leerling Carel Fabricius (1622 - 1654) schilder te Delft, lezen we op de titelpagina. Het is dus te verwachten, dat we binnengeleid worden in de schilderswereld van de Gouden Eeuw. Inderdaad gebeurt dat. Meer of minder terloops ontmoeten we Rembrandt, Potter, De Hoogh, Jan Steen en andere bekende vertegenwoordigers van het schildersgilde van die tijd. We lezen van Amsterdam, beweeglijk, groots, vol krachtig leven. Van Delft, vriendelijker, rustiger, onder ander licht. En we leven het leven mee van Carel Fabritius, een slingerend schip zonder stuur. We kunnen niet goed loskomen van de gedachte dat de ruige kracht van de Gouden Eeuw ons duidelijk moet worden vooral in de reeks van erotische of ook enkel hartstochtelijke belevenissen, o.a. van deze Carel Fabritius. Dat schijnt wel zo te horen bij de 17e eeuwse schilders — als we de romanschrijvers kunnen geloven. Voor een roman blijft o.i. alles toch te mat, te veel in elkaar gezet, om werkelijk te overtuigen. We lezen van Amsterdam, maar we zien het niet, van Delft, maar beleven het niet, van het leven van Carel Fabritius, maar het beweegt ons niet. De schrijver weet heel wat van het tijdperk dat hij koos, maar hij is er niet in geslaagd het in levend koloriet voor onze ogen te schilderen. Zijn taal blijft het hele boek door stug, zijn verbeelding te weinig levenskrachtig. Er is ook in het leven van de hoofdfiguur een gebrek aan stuwende kracht, die meesleept en waardoor het boek een sterke eenheid wordt. Merkwaardig is het in dit verband, dat de titel zo weinig zegt over het boek als geheel, enkel spreekt over het laatste hoofdstuk. Dit alles is jammer, maar het is nog niet het ergste. Erger dan een manco aan sterke romankunst is het, dat dit boek op zijn wijze uiting is van en bijdraagt tot een levensinstelling, die nog wel de naam van God noemt, maar het levende Woord van God, Zijn gezondmakend Evangelie, waartoe ook Zijn gezegende geboden horen, eigenlijk niet kent. De ontsporingen van Carel Fabritius op de paden „der liefde" zijn dan, nu ja, niet helemaal goed te praten, ze zijn, evenals Rembrandts verhouding met Hendrickje Stoffels, „tegen de ordinantiën" (261), maar we zijn allemaal mensen met onze menselijke zwakheden (264) en we moeten vechten tegen het kwade, en daarby „moet God ons helpen" (265), maar vergeving en rechtvaardigmaking dank zij het bloed van Christus, die komen er niet aan te pas, omdat er geen behoefte aan is. Zulk een ontkerstening van de christelijke roman is niet minder dan het smakeloos worden van het zout. En dit is naar onze mening jammer, want we hebben zo'n behoefte aan goede boeken, óók aan goede romans . . . H. WESTEKINK / Gereformeerd gezinsblad