In de westerse wereld is sprake van een kerkelijke cultuurcrisis. Vooral de kerk van Rome lijkt daaronder gebukt te gaan. Wie wil proberen daarin enig inzicht te verkrijgen, zal zich moeten oriënteren op een wat langer tijdbestek dan dat van de crisisjaren alleen. Bovendien zal men ook gezichtspunten van buitenkerkelijke aard in het onderzoek moeten betrekken. Dit boek is een poging om zo'n breder perspectief in tijd en ruimte te schetsen. In het bijzonder aan de overgang van de afkomstbetrekking als doorslaggevende factor ter bepaling van 's mensen maatschappelijke identiteit en de daarbij' behorende feodale cultuur naar de ruilbetrekking en de daarmee samenhangende democratische cultuur wordt aandacht besteed. De weerslag van vooral deze ontwikkeling op het kerkelijke leven heeft grote beroering teweeggebracht. Pijnlijke momenten en beoordelingen kunnen in een beschrijving als deze niet buiten beschouwing blijven. Mochten sommigen daarvan een polariserend effect vrezen, dan mogen zij bedenken dat een wat mildere benadering, misschien zelfs een echte verzoening tussen elkaar niet begrijpende en wantrouwende 'kerkgenoten' niet mogelijk is zonder een aantal belangrijke factoren in het ontstaan van de crisis onder ogen te zien. Angst voor de werkelijkheid is echt iets anders dan de 'vreze des Heren', die vrij maakt. Overigens, leder streven naar echte verzoening werkt scheidend tegenover hen voor wie juist de scheiding der geesten de voltrekking van de waarheid is.