[p. 242]
Bibliographie
C.R. Boxer, Jan Compagnie in Japan 1600-1817. An Essay on the cultural, artistic and scientific influence exercised by the Hollanders in Japan from the seventeenth to the nineteenth centuries. - The Hague, Martinus Nyhoff, 1936, blz. XVI, 190; 17 illustraties.
Ik wensch u goeden dag mijnheer! Ouden zal men eeren, jongen zal men leeren.

Zoo leerden de Japanners Hollandsch uit een leerboek van 1788. Officieele tolken, tot weinige families bepaald, leerden reeds Hollandsch van 1673 af, maar van 1719 ongeveer dateert de opkomst van de school van Rangakusha ‘Amateurkenners van het Hollandsch’. Hollandsch bleef de officieele taal voor buitenlandsche betrekkingen in Japan tot 1870 toe en was het voertuig waardoor kennis van Europa Japan binnen drong. Boxer's boek, met zeer vele nieuwe bijzonderheden, toont weer eens te meer aan hoe veelzijdig en belangrijk die rol is geweest. Voor cartographie en aardrijkskunde, voor militaire wetenschap, voor medicijnen, plantkunde en sterrekunde en op het gebied van prent- en schilderkunst, is de invloed der Hollanders en der Hollandsche boeken groot geweest. Boxer schrijft hierover met een levendig gevoel voor humor en een grondige kennis der Japansche en Hollandsche bronnen. Het laatste hoofdstuk is gewijd aan het opperhoofd Isaac Titsingh (1745-1811), die, als bijna de eenige Nederlander uit die vroege periode die ware wetenschappelijke belangstelling in Japan aan den dag heeft gelegd, deze eer alleszins waardig is. De voortreffelijke illustraties zijn kostelijk en doen den uitgever eer aan. Men zou wenschen dat dit boek in veler handen kwam; dat een Engelschman met zulk gemak van oud-Hollandsche bronnen gebruik maakt mag wel zeer in het bijzonder worden gewaardeerd.

J.J.L. Duyvendak

Over dit hoofdstuk/artikel
AUTEURS
J.J.L. Duyvendak

E.J. Dijksterhuis

Anton van der Boom

H.T. Colenbrander

over Rob van Roosbroeck

over Hubert van de Weerd

over L. van der Essen

over Marcus van Blankenstein

over M.M. van Dantzig

over Robert De Maeyer

over F.L. Ganshof

over Henri Pirenne


Dr. T. van Lohuizen, De Wonderbouw der Materie. Ontwikkeling van het inzicht in haar structuur in de 20ste eeuw. 96 blz. - Drukkerij Uitgeverij ‘De Hofstad’, Den Haag.
Een studiekring over atoomphysica, door den schrijver voor de Haagsche Volksuniversiteit gegeven, gaf aanleiding tot het verzoek, de behandelde stof in ruimeren kring bekend te maken.

De ervaring, hoe levendige belangstelling de problemen der moderne natuurkunde, mits in wetenschappelijken geest en bevattelijken vorm

[p. 243]
voorgedragen, bij intellectueel geïnteresseerde niet-vakmenschen vermogen op te wekken, deed den schrijver tot inwilliging geneigd zijn; de overweging dat een klein boekje als dit toch slechts een flauwen indruk zou kunnen geven van wat het levende woord en het experiment op de voordrachten zelve konden uitwerken, stelde aarzeling daartegenover.

Die aarzeling was niet ongegrond; het boekje heeft inderdaad wat al te zeer het karakter behouden van een résumé, dat voor deelnemers aan de bijeenkomsten weliswaar voldoende zal zijn, om zich het gehoorde en geziene weer te herinneren, maar dat voor den onvoorbereiden lezer wellicht toch wel wat moeilijk verteerbaar zal zijn.

Toch kan men het verschijnen toejuichen. De schrijver geeft een helder en beknopt overzicht van de hoofdzaken der moderne atoomphysica, dat velen moge opwekken tot de diepergaande studie, waartoe een literatuurlijst den weg wijst.

E.J.D.