''Jaarboek voor de Geschiedenis van Opvoeding en Onderwijs 2007

Preventie is ‘in’ in de zorg voor jeugd en gezin. Alom lijken kinderen in gevaar. Spreken en schrijven over kinderen betekent bijna automatisch dat het gaat over risico’s en de manier waarop we die kunnen herkennen. Zo hoopt men schade te voorkomen, aan de ontwikkeling van kinderen en – bij dreigende ontsporing – aan de maatschappij. Via het verkennen en in kaart brengen van de risico’s voor alle kinderen probeert men groot en klein opvoedingsleed te voorkomen. Dit jaarboek haakt hierop in.

Het gaat over bedreigingen van kinderen en remedies daarvoor in het verleden. Bijna alle artikelen gaan over de institutionele omgang met groepen risicojeugd in de twintigste eeuw. Ze zijn gebaseerd op oorspronkelijk onderzoek, veelal in niet eerder geëxploreerde archieven. Stadskinderen met een zwakke gezondheid werden gevat in een netwerk van sociaal-hygiënische voorzieningen, zoals kindervakantiekolonies en openluchtscholen. Kinderen met een verstandelijke beperking, een leerstoornis of een psychiatrische aandoening kregen hulp op pedologische instituten, die diagnostiek en behandeling soms combineerden met wetenschappelijk onderzoek. Dat laatste stond centraal in het vermaarde justitiële Centrale Observatiegesticht in Mol, een nationaal ‘sorteercentrum’ voor ontspoorde en criminele jongens uit heel België.

Verwaarloosde en mishandelde kinderen vielen onder de kinderbescherming, met dien verstande dat mishandeling pas sinds de jaren zeventig in alle gevallen geldt als een kwaad dat ingrijpen rechtvaardigt. De artikelen in dit jaarboek plaatsen de paniek van vandaag in perspectief.

''