Circulair inkopen, het begrip valt steeds vaker in ons vakgebied. Wat het precies inhoudt en wat de impact daarvan is, zal voor veel inkopers en contractmanagers nog relatief onbekend zijn. Met het gratis verkrijgbare boek ‘Circulair inkopen in 8 stappen’ van Cécile van Oppen, Godard Croon en Dirk Bijl de Vroe heb je in ieder geval een excuus minder om je daar achter te verschuilen. Via het boek delen de auteurs hun ervaringen die zij de afgelopen tien jaar met circulair inkopen en alles wat daar bij komt kijken hebben opgedaan bij verschillende bedrijven en organisaties.

Circulaire economie is bittere noodzaak
Met een groeiende wereldbevolking en het toenemende verbruik van grondstoffen is het huidige welvaartsniveau niet in stand te houden. Helemaal niet als de welvaart wereldwijd verder toeneemt. Wij met zijn allen putten putten de aarde uit zoals al voorspeld in het rapport van de Club van Rome ‘Grenzen aan de Groei’ uit 1972. Recentelijk onderzoek uit 2014 bevestigde dat de voorspellingen uit 1972 kloppen. Er zal dus iets wezenlijks moeten veranderen aan onze huidige (lineaire) economie, waarin zaken voornamelijk worden geproduceerd om na verloop van tijd te worden weggegooid als afval. Het antwoord op de gevraagde verandering is een circulaire economie, gevoed en gestimuleerd door circulair inkopen.

Wat houdt circulaire economie in
Zonder definitie van wat een circulaire economie inhoudt, blijft het echter onduidelijk wat het uitgangspunt is van zo’n economie en derhalve ook van circulair inkopen. Die definitie vindt je terug in het boek en luidt als volgt: de circulaire economie is een economisch systeem dat verspilling van grondstoffen minimaliseert en waardebehoud van grondstoffen maximaliseert. Dit betekent dat herbruikbaarheid van producten en materialen ontstaat, dat toekomstig hergebruik wordt geborgd en dat daarmee waardevernietiging wordt voorkomen.

Circulair inkopen betreft dus niet alleen het inkopen van circulaire producten, maar juist ook zorgen voor een circulair gebruik van producten. Daarnaast lichten de auteurs ook toe wat de verschillen en overeenkomsten zijn met oudere en deels nog steeds gebruikte begrippen als duurzaam inkopen, maatschappelijk verantwoord inkopen, biobased inkopen. Belangrijk als je als inkoper richting je collega’s moet uitleggen waarom de aandacht moet worden gericht op circulair inkopen.

Belangrijke rol voor inkopen in een circulaire economie
Dat in een circulaire economie een belangrijke rol is weggelegd voor het inkopen wordt in de eerste drie hoofdstukken van het boek ‘Circulair inkopen in 8 stappen’ duidelijk toegelicht en daarna verder uitgewerkt in de 8 stappen die het hart vormen van het boek. De 8 stappen van circulair inkopen vinden hun basis in de principes die Simon Sinek heeft beschreven in zijn boek ‘Begin met het waarom’ en worden vervolgens schematisch en zeer overzichtelijk weergegeven op pagina 43. Daarmee wordt ook direct duidelijk dat circulair inkopen start met zeer breed samenwerken binnen de interne organisatie en daarna de switch maakt naar open en constructief samenwerken met marktpartijen.

Een betere wereld begint met het stellen van een betere vraag
Zoals we weten begint ieder inkooptraject met de behoeftestelling en de vragen: wat hebben we waarom, waarvoor, wanneer en in welke hoeveelheden nodig. Alle activiteiten die bij een traditionele manier van inkopen aan de orde zijn, komen ook bij circulair inkopen langs. Het verschil zit hem in de diepgang van al die activiteiten. Omdat circulair inkopen nog niet algemeen is ingevoerd, zal er veel moeten worden uitgezocht en uitgevonden. Zowel intern in gesprek met alle direct betrokkenen en stakeholders als extern in de markt via marktverkenning en marktconsultatie. Je zult dus veel en vooral betere vragen moeten stellen, waarbij je niet terug kunt vallen op de eisen en wensen van een eerdere uitvraag. Als je blijft doen wat je altijd hebt gedaan, krijg je wat je altijd hebt gekregen en dat werkt bij circulair inkopen niet. Dat maken de auteurs op alle aspecten van het inkopen meer dan duidelijk.

Circulair contractmanagement
Hoewel het boek geschreven is voor inkopers, zoals door de auteurs zelf aangegeven, vormt het boek ook voor contractmanagers meer dan verplichte kost. Omdat als gevolg van circulair inkopen de inkoop verschuift van een transactie naar een relatie, wordt de rol van de contractmanager zeer belangrijk. Als je als organisatie of bedrijf een serieuze bijdrage wilt leveren aan de circulaire economie, dan zul je niet alleen moeten bewaken wat de leverancier bij aanvang van het contract levert. Je zult juist gedurende de gebruiksfase en daarna zorgvuldig moeten omgaan met de producten. Daarvoor is er behoefte aan een persoon die langere tijd betrokken is bij de relatie tussen opdrachtgever en leverancier en verantwoordelijk wordt voor circulair contractmanagement. In het boek doen de auteurs het voorstel om daarvoor een ketenmanager in te zetten. Bij organisaties of bedrijven die hun contractmanagement op orde hebben, kan en moet de contractmanager deze rol invullen.

Aan de slag met meetinstrumenten
Naast de helder verwoorde theorie bevat het boek veel tips en een groot aantal casussen uit de praktijk van onder andere Rijkswaterstaat, LUMC, ministeries en Alliander Omdat circulariteit vooral een technische uitdaging is voegen de auteurs naast de literatuurlijst in hun boek een overzicht toe van de drie meest gebruikte instrumenten om de circulariteit van producten te meten: Circulair IQ, PRP en EcoChain. De kennis over circulariteit van grondstoffen en materialen en wijze waarop ze ontworpen, geassembleerd en geproduceerd worden zal je van buiten moeten halen. Die kennis kun je als inkoper niet zelf opbouwen en dat moet je ook niet willen. Ieder zijn vak. Wel dien je aandacht te schenken aan de mate van detaillering van het meten. Naarmate je meer wilt weten en dus meten, zal de complexiteit toenemen. Zeker in het begin moet je dat niet willen en terughoudend zijn bij wat je wilt weten.

Eindoordeel
Het boek ‘Circulair inkopen in 8 stappen’ geeft op een concrete, praktische en duidelijke manier meer dan volledig invulling aan het onderwerp circulair inkopen. Tegelijkertijd maakt het je als lezer ook duidelijk dat je de stap van traditioneel lineair inkopen naar circulair inkopen niet met een vingerknip kunt maken. Het vraagt een gezamenlijke inspanning van een gehele organisatie of bedrijf om deze transitie in te zetten en tot een goed einde te brengen. Mocht je voor het lezen van het boek nog denken “Circulair inkopen, het zal allemaal wel”, na het lezen zul je merken dat circulair inkopen veel meer vraagt van je inkoopdeskundigheid en andere competenties. Het daagt je als inkoper tevens uit anders te denken en bepaalde aangeleerde gedragingen achter je te laten.

Beoordeling

Nieuwswaarde: *****
Praktisch nut: *****
Toegankelijkheid: *****

Bron: Inkoperscafé