Een eeuw industriecultuur in de Zaanstreek. Eeuwenlang domineerden windmolens het vlakke land van de Zaanstreek. De vele houtzaagmolens, pelmolens, oliemolens, cacaomolens en papiermolens vormden de basis van één van de belangrijkste industriële centra van Europa. Daarin kwam verandering met de komst van de stoommachine. In 1833 werd de eerste stoommachine in een Zaans bedrijf geplaatst. Aan het eind van de negentiende eeuw gingen Zaanse fabrikanten massaal over op stoomkracht. Windmolens werden aangepast of gesloopt om plaats te maken voor fabrieken die beter toegerust waren om stoommachines te herbergen. Draaiende wieken aan de horizon maakten zo steeds meer plaats voor rokende schoorstenen. Aan de oevers van de Zaan, waar de fabrieksgebouwen aaneengebouwd werden, ontstond het typisch Zaanse verschijnsel van de “Zaanwand”. Van Wind naar Stoom is een studie naar de Zaanse fabrieksbouw in de periode 1833-1940. Met behulp van bouwtekeningen, foto’s en ander archiefmateriaal is gereconstrueerd hoe de fabrieksgebouwen gedurende deze periode zich ontwikkelden op het gebied van constructie en architectonische vorm. Veel aandacht is daarbij voor de bouwers van deze fabrieken: de (voormalige) molenmakers die zich ontwikkelden tot aannemer-architecten, de architecten en ingenieurs. Lang niet allemaal kwamen ze uit de Zaanstreek; regelmatig werden architecten uit Amsterdam of elders aangetrokken. Een hoofdstuk over herbestemde Zaanse fabrieksgebouwen mocht niet ontbreken, gezien de succesvolle voorbeelden hiervan die de Zaanstreek inmiddels kent. Gebouw Mercurius in Wormer, Verkade in Zaandam en De Adelaar in Wormerveer zijn slechts enkele voorbeelden van de tien die in dit boek aan de orde komen. Uitgave: Stichting uitgeverij Zaans Erfgoed in samenwerking met Stichting Uitgeverij Noord-Holland