Ondanks alle aandacht voor het belang van integriteit binnen overheidsinstellingen en andere publieke organisaties zijn nieuwe schandalen aan de orde van de dag. Belangenverstrengeling door bestuurders, corruptie door ambtenaren, ongewenst gedrag van professionals, klokkenluiders die het onderspit delven en organisaties die hun goede imago zien verdwijnen als sneeuw voor de zon door het gedrag van hun bestuurders. Het meeste onderzoek op dit gebied is gericht op de omvang van het probleem en op verschillen tussen landen en culturen. In zijn oratie Moedwil, misverstand of onvermogen? gaat Kolthoff in op de organisatorische kenmerken die inwerken op individueel gedrag en op de vraag waarom in één en dezelfde organisatie de één wel en de ander niet tot dergelijk ongewenst gedrag overgaat. Kunnen we spreken van zieke organisaties, of gaat het om incidentele rotte appels? Aan de hand van een bespreking van criminologische theorie en voorbeelden uit de sociale psychologie en de historie pleit hij voor integratie van verschillende theorieën om dit complexe fenomeen te benaderen. De huidige maatregelen ter waarborging van de integriteit in de publieke sector schieten volgens Kolthoff tekort om corruptie en andere ernstige integriteitschendingen te voorkomen. Nieuwe opties zijn een strengere selectie aan de poort voor het topmanagement en het creëren van mogelijkheden om ook gekozen volksvertegenwoordigers uit hun functie te ontheffen. Ook moet er meer worden gekeken naar het totale systeem waarbinnen organisatiegerelateerde misdragingen plaatsvinden in plaats van naar slechts de individuele ambtenaar of bestuurder. Prof. dr. Emile W. Kolthoff (1958) is hoogleraar criminologie aan de Open Universiteit en als lector Veiligheid, Openbare orde en Recht bij de Juridische Hogeschool Avans-Fontys verbonden aan het Expertisecentrum Veiligheid van Avans Hogeschool. Hij is Fellow bij de Onderzoeksgroep Quality of Governance van de Vrije Universiteit te Amsterdam en lid van de directie van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). Als politieofficier deed hij ruim vijftien jaar praktische ervaring op in de Nederlandse opsporingspraktijk. Hij is actief in verschillende (internationale) netwerken op het vakgebied en auteur van het Basisboek criminologie.