Het drama der zogenaamde autobandieten - ook wel genoemd
de Bonnot-bende (la bande à Bonnot) - heeft in de jaren 1911
en 1912 meer beroering gewekt dan zestig jaar later de BaaderMeinhof-
groep in West-Duitsland . Natuurlijk zijn beide verschijnselen
slechts zeer ten dele te vergelijken . In deze gevallen
had men te doen met een gewapende rebellie tegen de burgerlijke
samenleving, voortkomende uit een revolutionaire ideologie.
De autobandieten noemden hun overvallen en aanslagen
echter geen bijdragen meer tot een politieke , anarchistische
bevrijdingsactie, veeleer door hun situatie afgedwongen reacties
van verweer. De Baader-Meinhof'groep ging inderdaad uit van
een (overwegend marxistisch) klassebewustzijn, een mentaliteit
der guerrilla van een voorhoede , naar het voorbeeld van Che
Guevara en de Tupamaros in Latijns-Amerika. Viel zulk een
strijdwijze over te brengen naar het welvarende, overwegend
conservatieve West-Duitsland? In de twee gevallen heeft de burgerlijke
, contrarevolutionaire gewapende macht weten te profiteren
van schrik en afkeer, gewekt door de rebellen. Maar men
kan niet voorbijgaan aan de erkenning, dat zij voortkwamen uit
een samenleving, waarin ongehoord geweld op massale schaal
officiëel georganiseerd wordt en zo nodig toegepast. Het kost
geen moeite , de handelwijze van de Parijse autobandieten af te
keuren, zoals de sociaal-anarchistische propagandisten en theoretici
dan ook hebben gedaan. Het is duidelijk dat zij de anarchistische
idealen zeer hebben geschaad , hoewel ze zelf hun
handelwijze niet met idealistische argumenten hebben willen
rechtvaardigen. Niettemin wordt men tot nadenken gedwongen
door hun verwijt, dat de staat wegens zijn eigen misdaden
eigenlijk geen recht had, hen te vonnissen .
In de voorrede van de eerste druk (1935) schreven we : "Ons
doel was, rechtvaardig en getrouw het sociale milieu te schetsen,
waaruit de "tragische bandieten" voortkwamen, de motieven tot
hun daden, de rampzalige gevolgen ook, wéér te geven. Moge
deze roman meer doen begrijpen, dan doen veroordelen, en onze
hoop versterken dat de maatschappelijke omstandigheden kunnen
worden opgeheven, die mede tot de dramatische gebeurtenissen
van 1911-1912 hebben geleid." Stellig is het politieke
motief in de Baader-Meinhof-groep veel krachtiger geweest, de
illegale acties (het overvallen van politieburo's en banken, de
gedragingen als in een burgeroorlog, het eventueel doden en
gedood worden) zijn sinds 1967 een complement geweest van de
strijd tegen het militarisme en imperialisme in de westelijke
wereld. Vervolgens heeft· de onmenselijke behandeling van gevangenen
in Duitsland zoveel massale protesten gewekt, dat deze
de neiging versterkten van rebellen, om zulke gevangenen te
bevrijden. (Bijvoorbeeld in 1974 door het gijzelen van de politicus
Peter Lorenz.) De katholieke auteur Heinrich Böll, geenszins
bereid om terrorisme, individueel of officieel, te verdedigen,
heeft met reden de Westduitse staat aangeklaagd. En de dood
van Ulrike Meinhof in 1976, kennelijk een moord als zelfmoord
voorgesteld, heeft hem in het gelijk gesteld.
Het zijn zulke actuele ervaringen, die de vraag deden opkomen
of men in het licht daarvan niet weer eens moest omzien
naar het drama van de autobandieten, al zijn die zo radeloos en
reddeloos in hun gevoelens van haat en angst verdwaald. Als
men spreekt van actuele ontwikkelingen ligt het bovendien voor
de hand, te denken aan de guerrilla-groepen in Latijns-Amerika,
al zijn ook bij hen de motieven meestal meer sociaal-politiek of
socialistisch dan de sterk individualistische drijfveren van de
"Bonnot-bende". Deze kwam echter voort uit een milieu, dat
thans in Frankrijk en daarbuiten meer dan voorheen belangstelling
wekt, en wel degelijk als een verschijnsel waarmee de
sociologie en de psychologie zich terecht bezig houden. Een der
vele bewijzen daarvan is de uitgave, in 1976, van teksten van
Libertad onder de titel: "Le culte de la charogne" (Editions
Galilée, Paris 75005, Rue Linné 9) met een belangwekkende
bibliografie over het milieu, dat in onze roman over de autobandieten
wordt beschreven. Wat Duitsland aangaat is het boekje
van Michael Baumann, "Hoe het allemaal begon", van betekenis.