J. Bernlef, de waarnemer is een documentaire over een zeer veelzijdig auteur. Zijn bibliografie van rond de honderd titels vermeldt naast verhalen, romans en poëzie ook interviews, vertalingen, toneelstukken, pamfletten, beschouwingen en essays over onder andere literatuur, schilderkunst, fotografie, architectuur, film, onderwijs en uiteraard muziek, vooral de jazz.

Vergetelheid en het daarmee verbonden verdwijnen en sterven zijn belangrijke motieven in het werk van Bernlef (1937-2012). Leven als een proces van voortdurend vergeten, van geheugenverlies.

Bernlefs romans spelen zich af op eilanden, in desolate duingebieden, in met sneeuw bedekte winterlandschappen waar de verschillen wegvallen omdat alles wit is. Het gebied waarin hij als schrijver opereerde noemde hij niet voor niets een 'terrain vague'. Bij hem geen overweldigend theater, overrompelende effecten, of heldendom, maar aandacht voor het detail, kleinigheden die zich voordoen in grensgebieden, 'in stegen en straatjes waar het wel eens gevaarlijk zou kunnen zijn'. Hans Dütting volgde het werk en de loopbaan van deze belangrijke auteur al vanaf zijn prozadebuut Onder de bomen (1963). Aan de hand van een enorme hoeveelheid documentatie probeert hij een beeld te geven van Bernlefs bedoelingen en boeken, in zoverre dit mogelijk is. Hij laat in de eerste plaats Bernlef via fragmenten uit interviews zelf aan het woord.

J. Bernlef, de waarnemer bevat ook een uitvoerige bibliografie en een overzicht van de persstemmen door de jaren heen.