Adembenemend, een boek van Lucel ten Have - Krabben
Haar gevecht met én overwinning op het coronavirus


VARSSEVELD - Lucel ten Have (1968) werkt als reisadviseur, leidt een actief leven, eet uit haar eigen moestuin, ze heeft geen overgewicht of onderliggend lijden, maakt regelmatig een mountainbiketocht, loopt twee keer per week 10 km hard en zorgt daarnaast voor haar gezin met drie jongvolwassen kinderen. Totdat ze in maart 2020, tijdens de eerste golf, genadeloos in de greep komt van het coronavirus. Ze ligt vier weken aan de beademing op de IC en vecht voor haar leven. Haar gevecht met en de overwinning op het coronavirus beschrijft ze, afgewisseld met dagboekfragmenten van haar man Jürgen, in ‘Adembenemend’. Dit boek beneemt je letterlijk de adem en neemt je mee in de onvoorwaardelijke liefde tussen een man en een vrouw.
“Vandaag zitten we weer met z’n vijven aan tafel. Dit samenzijn voelt als zo’n groot cadeau! Terwijl Jürgen en de kinderen na het eten nog even gezellig blijven zitten, rust ik op de bank in de woonkamer en laat mijn tranen de vrije loop. Verdriet en geluk ontmoeten elkaar. Wat voel ik me dankbaar dat we elkaar nog hebben!”
Zo omschrijft Lucel ten Have het geluksmoment als ze, na een wekenlange coma en een intensief revalidatieproces, weer voor het eerst met haar gezin samen thuis is.
Muziek als rode draad
Tijdens de weken dat Lucel op de Intensive Care ligt, maakt haar man Jürgen muziekmixen. Samengesteld uit liedjes die familie en vrienden speciaal voor Lucel hebben uitgezocht. De verpleegkundigen spelen de muziek af via de telefoon, die naast het bed van Lucel ligt tijdens haar coma. Enkele songtitels komen voorbij in het boek, als houvast en als titel van de hoofdstukken.
Therapeutisch motief
Lucel schreef dit boek in eerste instantie uit een therapeutisch motief, om zo haar ingrijpende ervaringen te kunnen verwerken. “Iedereen kan geveld worden door dit virus”, zegt ze. “Ook als je jong en sportief bent en geen onderliggend lijden hebt. Ik schrijf vaker, om dingen die ik heb meegemaakt vast te leggen. Dit was letterlijk een ander verhaal. Het was zo’n intense ervaring. Ik ben vooral ook dankbaar dat ik dit boek heb kunnen schrijven.”
Eenzaam tijdens delier
De moeilijkste periode in het ziekenhuis waren voor Lucel de circa tien dagen, tijdens en na het ontwaken uit het coma. Ze kreeg een delier, wist totaal niet wat er aan de hand was, waar ze was, wie er om haar heen stonden en waarom ze volledig verlamd in dat bed lag. Ze noemt het een vreselijk eenzame strijd.
Lucel: “Het is heel belangrijk en waardevol voor me geweest dat er zoveel mensen voor me waren. De betrokkenheid van mijn familie, vriendinnen en bekenden was enorm. Achteraf was het voor mij erg lastig om te merken wat mijn ziekte met het thuisfront en met mijn ouders heeft gedaan. De angst, de mentale pijn en het verdriet dat zij hebben gehad, daar kon ik echt om huilen.”
Bomen als metafoor
Zowel op de cover als in het boek staan bomen centraal. Geen toevallige keus van Lucel: “Bomen stralen voor mij kracht uit. De natuur gaat altijd door, wat er ook gebeurt. Bomen staan voor mij ook symbool voor de wisselende seizoenen. De illustraties van bomen die elk hoofdstuk markeren, geven symbolisch weer in welke toestand ik mij op dat moment bevond. Mijn longen zijn ernstig ziek geworden en ik heb aan den lijve ervaren hoe kritiek dit kan zijn. Bomen zijn ook de longen van onze aarde, daar moeten we echt heel zuinig mee omgaan.”