The Zodiac Man of De dierenriemman (in het Latijn homo signorum, letterlijk ‘man (in de zin van menselijk) van tekens’) is een figuur die de overeenkomsten weergeeft tussen de verschillende delen van het menselijk lichaam en de tekens van de dierenriem die aan het einde van de Middeleeuwen werden gebruikt. Eeuwen en tijdens de moderne tijd. Geïnspireerd door de astrologie en afgeleid van de oude en middeleeuwse wetenschappen, inspireerde het een groot aantal voorstellingen in werken aan het einde van de middeleeuwen en de renaissance.

Sinds de oudheid wordt er een analogie gemaakt tussen de mens en de kosmos. De Middeleeuwen nemen dit beeld over tussen de sterren en de verschillende delen van het menselijk lichaam. Verschillende middeleeuwse encyclopedisten nemen deze analogie van het lichaam als microkosmos over, zoals Isidorus van Sevilla of Hildegard van Bingen.
Het is in de teksten van Marcus Manilius, Astronomica en Julius Firmicus Maternus, de Mathesis, dat voor het eerst de overeenkomst wordt gelegd tussen het lichaam en de sterrenbeelden van de dierenriem, maar zonder dat een grafische weergave bewaard is gebleven. We moesten wachten tot de 11e eeuw om de eerste geïsoleerde tekening te zien in een manuscript met teksten van Galenus, Celsus en Hippocrates. Het diagram ontwikkelde zich pas echt in de middeleeuwse iconografie vanaf de 14e eeuw.
De eerste canonieke weergave van homo signorum dateert uit de 13e eeuw en wordt vanaf die tijd met deze naam aangeduid. De dierenriemmens of anatomische mens wordt vaak weergegeven met zijn armen en benen gespreid, met op de verschillende delen van zijn lichaam of daarmee verbonden de twaalf tekens van de dierenriem, weergegeven door hun naam of door hun symbool.
De dierenriemmens is vertegenwoordigd in medische werken, astrologische werken, maar ook in meer algemene werken zoals liturgische boeken of getijdenboeken. Een van de beroemdste afbeeldingen is te vinden in Les Très Riches Heures du duc de Berry.

Met de komst van de boekdrukkunst verdween deze iconografie niet: ze werd tot het begin van de 19e eeuw opgenomen in een groot aantal wijdverspreide almanakken.
(vertaling van Franse Wikipedia)

miniaturen - geschiedenis van de anatomie - astrologie - middeleeuwse geneeskunde - iconografie - middeleeuwse kunst - dierenriemtekens