NAWOORD - Toen ik 19 jaar was en journalistiek studeerde vroeg mijn beste vriendin die geneeskunde deed of ik samen met haar een bijbaantje wilde. Als ziekenverzorger in het Eduard Douwes Dekker in Amsterdam-Noord en later in de Amstelhof, dat tegenwoordig het museum de Hermitage is. Dat was een machtig mooie tijd. Daar leerde ik hoe bijzonder het is om met geriatrische patiënten te werken. Deze zielen gaven me een glimp van het verleden, ze droegen verhalen bij zich die belangrijk waren om gehoord en herinnerd te worden.

Bovendien als ziekenverzorger mocht je toen veel werkzaamheden verrichten die tegenwoordig niet meer kunnen tenzij je G’d-weet-wat-voor-toetsen hebt moeten doen terwijl het geven van een pilletje in een zakje waarop de naam, tijd, datum en dosering staan geen hogere wiskunde is zoals mijn moeder altijd zegt. Een hapje vla en de pilletjes zijn doorgeslikt.

Helaas is de ouderenzorg de laatste dertig jaar uitgehold. Met als gevolg dat er nauwelijks aansluiting is tussen de realiteit van een oudere die hulp nodig heeft en de geboden faciliteiten enerzijds en anderzijds al die regeltjes en voorschriften die mensen gek maken. Vooralsnog heeft de politiek de ouderenzorg laten versloffen en niet ingegrepen terwijl de groep zeventigplusser fors toeneemt door de vergrijzing. Volgens de cijfers van het CBS zijn er momenteel zo'n 840.000 tachtigplussers in Nederland.

Wanneer grijpt de overheid in? Wanneer wordt een gedegen ouderenbeleid geformuleerd met een opmaat naar het jaar 2040 zodat het chronisch tekort op de werkvloer wordt opgelost? En niet adhoc? Plotseling is er even meer geld vanwege de corona pandemie……

Werken op geriatrische en psychosomatische afdelingen is zwaar. Het vergt veel van je fysiek maar ook van je emoties. Er zijn echt heel goede zorgmedewerkers die zich inzetten, die tot het naadje gaan en die ik intens bewonder.

Maar veel vaker komt het voor dat er maar wordt aangerommeld, dat het personeel ongemotiveerd en niet voldoende opgeleid is, dat het management vooral naar de financiën kijkt en geen enkel idee heeft van wat er op de werkvloer gebeurt waardoor misstanden kunnen voortduren.
Ik sluit me aan bij het Manifest Scherp op de Ouderenzorg die Hugo Borst en Carin Gaemers in 2016 publiceerden. Ze schreven:
‘Teveel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen krijgen structureel niet de zorg die zij zo hard nodig hebben. Door gebrek aan aandacht zijn teveel verpleeghuisbewoners veroordeeld tot een monotoon bestaan. Dit is een aantasting van hun grondrechten.’

Ze doen tien aanbevelingen die ik onderschrijf en die helaas nog steeds actueel zijn. Ik zou er graag een elfde aan toevoegen:

Mijn advies: Alle leden van de raad van bestuur en de directie, alle teamleiders en artsen, alle overhead medewerkers moeten minimaal een dag per maand meewerken op de afdeling: als verzorgende, als gastheer/vrouw, als schoonmaker, als arts of als activiteitenbegeleider.

De lieve mensjes die tussen hemel en aarde zweven kunnen niet klagen, kunnen niet voor zichzelf opkomen, kunnen geen alarm slaan.

Dat is de reden dat ik deze novelle heb geschreven.

Sivan Behr
Amsterdam, april 2022