Praten over de samenleving is een gezelschapsspel. De gesprekken gaan jaar in, jaar uit over integratie, cultuur, identiteit, elite, kosmopolitisme _ vage, sociologische begrippen waaraan je je geen buil kunt vallen. Het land praat met zichtbaar plezier over politici die ondefinieerbare dingen zeggen, liever dan over kwesties die zich afspelen in de werkelijkheid. Je zou haast denken dat het ongebreidelde discussiëren een manier is om niet te hoeven denken aan concrete zaken die om serieuze inzet vragen. We doen steeds minder en we duiden steeds meer.
Hoe maak je de samenleving vitaler? Of, indien niet de samenleving, dan op zijn minst jezelf? Het loont de moeite om terug te keren naar de praktijk van het individuele geval. Morele en juridische regels zijn er niet om er achteraf vanuit je leunstoel een oordeel mee te vellen over anderen; regels gebruik je vooraf, als richtsnoer voor het eigen handelen. Een vitale samenleving krijg je niet door het vertrouwen van anderen te vragen, maar door zelf betrouwbaar zijn.
Het samenleven is een opdracht _ en, zoals Dr. Phil zegt, het kan geen kwaad jezelf van tijd tot tijd de strenge vraag te stellen: ‘Hoe leuk is het om met mij samen te leven?’ Ons soort mensen prikkelt de lezer om het antwoord op deze vraag onder ogen te zien.
Marjolijn Februari is schrijver, filosoof en jurist. Ze werkt op het gebied van het openbaar bestuur, en schreef essays en romans, waaronder De literaire kring (2007). De in Ons soort mensen gebundelde columns werden eerder gepubliceerd in de Volkskrant en nrc Handelsblad.